SAMITI I SARAJEVËS DHE FOKUSI I TIJ TEK ZHVILLIMI DIGJITAL I EUROPËS JUGLINDORE.

Samiti i Sarajevës diskuton zhvillimin dixhital në Ballkanin Perëndimor. Konferenca dixhitale mbledh firma private, financierë dhe përfaqësues të qeverive. Diskutimet rreth mundësive për transformim dixhital dhe sukseset e deritanishme. Infrastruktura dhe sfidat financiare përfshijnë shtrirjen e brezit të gjerë rural dhe tregtinë elektronike. Konferenca “Investimi në dixhitalizim në Ballkanin Perëndimor” u mbajt sot në Sarajevë, duke përfshirë një takim koordinues të donatorëve mbi “Tregun e përbashkët rajonal në Ballkanin Perëndimor – Zona Dixhitale Rajonale”. Veprimtaria, e organizuar së bashku nga Banka Evropiane për Rindërtim dhe Zhvillim (BERZH), Banka Evropiane e Investimeve (EIB) dhe Këshilli i Bashkëpunimit Rajonal (RCC), u ndoq nga kompani të sektorit privat nga i gjithë Ballkani Perëndimor. Morën pjesë gjithashtu ministrat përgjegjës për sektorin dixhital dhe zyrtarë të tjerë të lartë qeveritarë, ekspertë vendas dhe ndërkombëtarë të projekteve dixhitale, donatorë kryesorë dhe institucione financiare ndërkombëtare. Ndërsa ndanë histori suksesi rreth dixhitalizimit në Ballkanin Perëndimor, pjesëmarrësit ranë dakord mbi rëndësinë e nxitjes së modeleve të suksesshme të dixhitalizimit në fushat e infrastrukturës së butë dhe të fortë në sektorin privat dhe publik. Ata diskutuan mundësitë për dixhitalizimin e ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme (SME) si një burim rritjeje dhe efikasiteti, si dhe mundësitë që sjell dixhitalizimi për një tranzicion të gjelbër. Gjatë pjesës së parë të konferencës, BERZH dhe BEI prezantuan një përzgjedhje të projekteve dhe iniciativave investuese në fushën e transformimit dixhital. Deri më sot, BERZH ka investuar më shumë se 562 milionë euro në sektorët e teknologjisë së informacionit dhe komunikimit të gjashtë ekonomive të Ballkanit Perëndimor. Banka po zhvillon tani programe të specializuara financimi për dixhitalizimin, e para prej të cilave – linja e kreditit GoDigital prej 40 milionë euro në partneritet me Bashkimin Evropian (BE) – e nisur vitin e kaluar në Bosnje dhe Hercegovinë. Bashkëpunimi teknik ka përfshirë pika të vetme aksesi për SME-të në Shqipëri dhe Mal të Zi. Qindra SME kanë marrë shërbime këshilluese për dixhitalizimin. Kristof Denk, Drejtor Menaxhues i BERZH-it për Politikat, Strategjinë dhe Ofrimin, tha: Ne në BERZH jemi të përkushtuar të bëjmë më shumë dhe më mirë në fushën dixhitale. Ne filluam Qasjen tonë për përshtatjen e Tranzicionit Digjital për të përshkruar se çfarë dhe si mund të ofrojë Banka në frontin dixhital për partnerët, ekonomitë dhe klientët e saj. Rivendosja e telekomunikacionit ishte prioriteti ynë që nga dita e parë – në fakt, ishte projekti ynë i parë në Bosnje dhe Hercegovinë pas luftës. Sot, ne e shohim dixhitalizimin si një mjet të rëndësishëm për përmirësimin e klimës së investimeve, nxitjen e tregtisë ndërkombëtare dhe forcimin e transparencës dhe besimit në institucione. Ne jemi këtu për të mbështetur partnerët tanë në Ballkanin Perëndimor në rrugëtimin e tyre të transformimit dixhital. Vetëm që nga viti 2020, BEI ka dhënë 200 milionë euro për projekte dixhitale në Ballkanin Perëndimor për të ndihmuar kompanitë të digjitalizohen, të përmirësojnë kapacitetin, mbulimin dhe cilësinë e rrjetit 4G, të avancojnë përhapjen e shërbimeve celulare 5G dhe të rrisin kapacitetin dhe aftësitë dixhitale në më shumë se 1500 shkolla. Në vitin 2022, investimet e saj ndihmuan në nxitjen e modeleve të reja të biznesit dixhital në nivel global, duke lidhur 4 milionë familje me fibra fikse dhe duke mundësuar 6.6 milionë abonime në shërbimet 5G. Alesandro Bragonzi, Shefi i Përfaqësimit Rajonal të EIB për Ballkanin Perëndimor, tha: “Evropa po përballet me një dilemë dixhitale. Ndërsa kriza e Covid-19 përshpejtoi dixhitalizimin, veçanërisht në mesin e SME-ve, disa kompani po bëhen gjithnjë e më dixhitale, ndërsa të tjera po mbeten pas, të paaftë për të kapur valën dixhitale. Një nivel i pamjaftueshëm i aftësive dixhitale po pengon rritjen ekonomike, duke thelluar ndarjen dixhitale dhe duke rritur rrezikun e përjashtimit dixhital. Investimi në rrjetet me brez të gjerë dhe zhvillimin e softuerit, sigurinë kibernetike dhe inovacionet janë thelbësore për të siguruar konkurrencë dhe produktivitet më të lartë në të gjithë Evropën dhe këtu në Ballkanin Perëndimor. Si Banka e BE-së, EIB është e përkushtuar të luajë një rol kyç në zbatimin e agjendës dixhitale për rajonin”. Në sesionin e pasdites, RCC mblodhi ministra të Ballkanit Perëndimor dhe zyrtarë të tjerë të lartë qeveritarë nga sektori dixhital, si dhe donatorë kryesorë, institucione financiare ndërkombëtare dhe përfaqësues të biznesit nga i gjithë rajoni, për të koordinuar qasjet dhe për të diskutuar sfidat në lidhje me dixhitalin. investimet në infrastrukturë dhe nevojat e buta dixhitale të rajonit. Morën pjesë personalisht ministri i komunikacionit dhe transportit i Bosnje-Hercegovinës, Edin Forto, si dhe zëvendësministri i Informacionit i Maqedonisë së Veriut, Aleksandar Bajdevski dhe shefi i brezit të gjerë në Qeverinë e Malit të Zi, Viktor Berishaj. Virtualisht iu bashkua edhe ministri i informacionit i Serbisë, Mihailo Jovanoviq. Majlinda Bregu, Sekretarja e Përgjithshme e RCC-së, tha: Qeveritë në të gjithë rajonin po ecin me ambiciozitet të shpejtë drejt shërbimeve elektronike, duke lehtësuar procedurat administrative dhe duke reduktuar kohën përmes mjeteve dixhitale. Kjo nënvizon nevojën për të pasur akses në internet të përballueshëm për të gjithë, veçanërisht në zonat publike. Ndërmarrja e nismave të ngjashme me kolegët tanë në BE (si WiFi4EU) mund të përmirësojë aksesin në shërbimin elektronik për të gjithë dhe të kontribuojë në reduktimin e ndarjes dixhitale. Ka një vrull të ri dhe një normalitet të ri në përpjekjet e dixhitalizimit të Ballkanit Perëndimor. Me programin e Evropës Dixhitale dhe mundësi të ngjashme financimi, momenti i ri i sotëm do të bëhet realiteti i së nesërmes. Sektori privat mund të kontribuojë në mënyrë cilësore në këtë ndryshim. Axhenda dixhitale e Ballkanit Perëndimor, e koordinuar nga RCC, ka qenë një shembull kryesor i bashkëpunimit të suksesshëm rajonal në vitet e fundit, siç dëshmohet nga zbatimi efektiv i regjimit "Roam Like at Home" brenda rajonit, si dhe nënshkrimi i Deklaratës së Roaming-ut midis BBashkimit Europian dhe Ballkanit Perëndimor, duke mundësuar një reduktim të tarifave të roaming-ut ndërmjet BE-së dhe Ballkanit Perëndimor që nga tetori 2023. Transformimi dixhital ka një potencial shumë më të madh për të përshpejtuar përparimin dhe për të transformuar kërcënimet në mundësi nëse menaxhohen mirë dhe me mençuri.