SI MUND TA NDRYSHOJË ARSIMI SISTEMIN E DREJTËSISË PENALE?

Nga z. Xherrëll Deniëlls (Jarrell Daniels). Uashington, Amerikë | Kur shikoj në pasqyrë sot, shoh një studiues të drejtësisë dhe arsimit të Universitetit të Kolumbisë, një mentor rinie, një aktivist dhe një senator të ardhshëm të shtetit të Nju Jorkut. Unë i shoh të gjitha këto, dhe një njeri që ka kaluar një të katërtën e jetës së tij në burgun shtetëror, gjashtë vjet, për të qenë të saktë, pasi si adoleshent më ndaluan në ishullin Rikërs (Rikers), për një akt që gati i kushtoi jetën një njeriu. Por ajo që do të doja t'ju thoja nuk është dënimi që kam kryer si adoleshent në një burg për të rritur, dhe as ashpërsia e sistemit amerikan të drejtësisë; përkundrazi, është mjedisi mësimor i një klase, që më ka bërë të zbuloj diçka që nuk e mendoja se ishte e mundur për mua, apo për sistemin tonë të drejtësisë. Disa javë përpara lirimit me kusht, një këshilltar më nxiti të regjistrohesha në një kurs të ri kolegji të ofruar në burg. U quajt “Brenda e Drejtësisë Penale”. Emri duket mjaft elokuent, apo jo? Në vend të kësaj, rezultoi se klasa do të përbëhej nga tetë të burgosur dhe tetë zëvendës prokurorë. Profesorja e psikologjisë së Kolumbisë, Xherëlldin Dauni (Geraldine Downey), dhe ndihmësprokurorja e Manhattan, Ljusi Leng (Lucy Lang), dhanë këtë kurs, i pari i këtij lloji. Mund të them sinqerisht se nuk e kam imagjinuar kështu fillimin e kolegjit. U habita menjëherë. Mendova se të gjithë prokurorët në dhomë do të ishin të bardhë, por mbaj mend që hyra në dhomë ditën e parë të mësimit, pashë tre prokurorë me ngjyrë dhe mendova: “Uau, kështu që të jesh prokuror me ngjyrë është e mundur!” Deri në fund të seancës së parë, unë isha plotësisht i tëri. Në fakt, disa javë pas lirimit tim, e gjeta veten duke bërë diçka që isha lutur që nuk do ta bëja më kurrë: u ktheva në burg. Por këtë herë, për fat të mirë, vetëm si student, të bashkohem me shokët e mi të klasës. Këtë herë, unë munda të shkoja në shtëpi, pas mësimit. Ne folëm për atë që na kishte sjellë në atë pikë të jetës sonë, dhe atje, në atë klasë. Ndihesha mjaft rehat për t'ua treguar të gjithë të pranishmëve të vërtetën për origjinën time. Unë fola për mënyrën sesi motrat e mia dhe unë pamë nënën tonë duke vuajtur për vite të tëra abuzimi nga ana e njerkut tonë, dhe se si pasi ikëm, e gjetëm veten duke jetuar në një strehë. Unë fola se si i premtova familjes sime se do t'i mbaja të sigurt. Madje i shpjegova se më shumë sesa të ndihesha si një djalë 13-vjeçar, u ndjeva si një ushtar në një mision. Dhe, si çdo ushtar, kjo do të thoshte të mbante një barrë emocionale mbi supet e tij, dhe e urrej ta them, një armë në brez. Disa ditë pas ditëlindjes sime të shtatëmbëdhjetë, ai mision dështoi mjerisht. Unë dhe motra ime ishim rrugës, për te lavanteria, kur një turmë u ndal para nesh. Dy vajza dolën nga hiçi dhe sulmuan motrën time. I hutuar për atë që po ndodhte, u përpoqa të largoja njërën, dhe ndjeva se diçka më fërkohej në fytyrë. Për shkak të rritjes së adrenalinës, nuk e kuptova që një burrë kishte dalë nga turma dhe më kishte prerë. Kur ndjeva gjakun e ngrohtë që më rridhte në fytyrë, dhe e pashë të ngrinte përsëri thikën drejt meje, u ktheva për t'u mbrojtur, nxora armën nga brezi dhe tërhoqa këmbëzën. Fatmirësisht ai nuk humbi jetën atë ditë. Duart më dridheshin, zemra më rrihte fort dhe isha i paralizuar nga frika. Që nga ai moment, ndjeva një ndjenjë pendimi që nuk më ka lënë kurrë. Më vonë mësova se kishin sulmuar motrën time për identitet të gabuar, duke e ngatërruar me dikë tjetër. Ishte e frikshme, por ishte e qartë se nuk isha as i trajnuar dhe as i kualifikuar për të qenë ushtari që mendoja se duhet të isha. Por në lagjen time, ndihesha i sigurt vetëm duke mbajtur një armë me vete. Me t'u kthyer në klasë, pasi dëgjuan historinë time, kujdestarët e kuptuan se nuk doja të lëndoja askënd, se thjesht doja që të ktheheshim në shtëpi të sigurt. Unë mund të shihja fjalë për fjalë ndryshimin gradual në fytyrat e tyre teksa dëgjonin, njëri pas tjetrit, historitë e të gjithë të burgosurve në sallën e gjyqit, histori që kishin bllokuar shumë prej nesh në rrethin vicioz të burgosjes. Pa dyshim që ka njerëz që kryejnë krime të tmerrshme. Por, historitë e jetëve të këtyre njerëzve, përpara se të kryenin këto akte, ishin nga ato histori që prokurorët nuk i kishin dëgjuar kurrë. Kur erdhi radha e prokurorëve për të folur, edhe unë u habita. Ata nuk ishin dronë apo policë robotë pa emocione të programuar për të dërguar njerëz në burg. Ishin djem e bija, vëllezër e motra dhe mbi të gjitha ishin nxënës të mirë. Ata ishin ambiciozë dhe të shtyrë dhe besonin se mund të përdornin fuqinë e ligjit për të mbrojtur njerëzit. Unë mund ta kuptoja në mënyrë të përsosur misionin e tyre. Në gjysmë të kursit, Niku (Nick), një nga të burgosurit, shprehu shqetësimin e tij se prokurorët po shmangnin të flisnin për paragjykimet racore, dhe diskriminimin brenda sistemit tonë të drejtësisë. Nëse ke qenë në burg, e di që është e pamundur të flasësh për reformën në drejtësi pa folur për racën. Ne e brohoritëm në heshtje Nikun dhe mezi prisnim të dëgjonim përgjigjen e prokurorëve. Nuk mbaj mend se kush foli i pari, por kur Çonsei Perkër (Chauncey Parker), një prokuror kryesor, ra dakord me Nikun (Nick), dhe tha se ishte i përkushtuar për t'i dhënë fund burgosjes masive të njerëzve me ngjyrë, unë e besova. E dija që po shkonim në drejtimin e duhur, se tani kishim filluar të lëviznim si ekip. Ne kemi filluar të shqyrtojmë mundësi të reja, dhe të zbulojmë të vërtetat për sistemin amerikan të drejtësisë, dhe çfarë ndryshimesh reale po ndodhin tek ne. Në rastin tim, nuk ishin programet e detyrueshme në burg, por dëgjimi i këshillave të veteranëve, të atyre burrave që u dënuan të kalonin pjesën tjetër të jetës në burg. Këta burra ndihmuan të ndryshoja pikëpamjen time për maskulinitetin dhe vendosën aspiratat dhe qëllimet e tyre tek unë, me shpresën se nuk do të kthehesha kurrë në burg, dhe se do të isha ambasadori i tyre atje në botën e lirë. Teksa flisja, pashë një llambë të ndezur në një nga prokurorët, i cili, tha diçka që ishte e qartë për mua: se kisha ndryshuar pavarësisht burgimit, dhe jo për shkak të tij. Ishte e qartë se prokurorët nuk e kishin menduar shumë atë që na ndodh me një bindje. Por, thjesht duke u ulur në sallën e gjyqit, këta avokatë filluan të kuptojnë se mbajtja e neve të mbyllur, nuk ishte në dobi të komunitetit tonë, apo neve. Në fund të kursit, prokurorët ishin të emocionuar kur dëgjonin planet tona pas lirimit. Por ata nuk e imagjinonin se sa e vështirë do të ishte. Unë ende mund të shoh tronditjen në fytyrën e një ndihmësprokurori, kur kuptoi se letërnjoftimi i përkohshëm, që marrim pas daljes nga burgu, thotë se sapo u liruam nga burgu. Ai nuk e kishte menduar se sa pengesa do të krijonte kjo në riintegrimin tonë në shoqëri. Por unë mund të shihja gjithashtu ndjeshmërinë e tij të vërtetë për zgjedhjen që do të duhej të bënim midis kthimit në shtëpi në një shtrat në një strehë, ose një divan në apartamentin e mbushur me njerëz të një të afërmi. Ajo që mësuam në atë dhomë hapi rrugën për rekomandime konkrete të politikave. I paraqitëm propozimet tona komisionerit të Departamentit të Shtetit të Korrigjimeve, dhe prokurorit të Manhatanit, në diplomimin tonë që u zhvillua në një auditor të mbushur plot në Kolumbia. Si ekip, nuk mund të imagjinoja një mënyrë më të paharrueshme për t'i dhënë fund këtyre tetë javëve së bashku. Dhjetë muaj pas lirimit tim, u gjenda edhe një herë në një dhomë të çuditshme, ku isha ftuar nga shefi i Policisë së jorkut të Ri (NYPD-së për të ndarë këndvështrimin tim në një samit të policisë. Ndërsa po mbaja fjalimin tim, pashë një fytyrë të njohur në audiencë. Ai ishte prokurori që kishte trajtuar çështjen time. Kur e pashë, mendova përsëri në atë ditë në gjykatë shtatë vjet më parë, kur e dëgjova të sugjeronte një dënim të gjatë me burg, sikur jeta ime e re të mos thoshte asgjë, dhe të ishte pa potencial. Vetëm se këtë herë rrethanat ishin të ndryshme. I shkunda këto mendime dhe shkova t'i shtrëngoja dorën. Ai dukej i lumtur që më pa. I habitur, por e lumtur. Ai tha se ishte krenar që ishte në atë dhomë me mua, dhe filluam të flasim për të punuar së bashku, për të përmirësuar kushtet në komunitetin tonë. Sot, unë i sjell të gjitha këto përvoja me vete ndërsa zhvilloj Komitetin e Ambasadorëve të Rinj të Drejtësisë në Kolumbia, i cili, mbledh së bashku njujorkezë të rinj, (disa kanë kryer tashmë dënimet, të tjerët janë ende në shkollë të mesme) dhe zyrtarët e qytetit. Në klasë, të gjithë paraqesin idetë e tyre se si të përmirësojmë jetën e të rinjve më të cenueshëm të qytetit tonë, përpara se të gjykohen, nga sistemi i drejtësisë penale. Është e mundur, nëse bëjmë punën tonë. Shoqëria jonë dhe sistemi ynë i drejtësisë na kanë bindur se ne mund t'i mbyllim problemet tona dhe kështu të shmangim sfidat sociale. Por nuk është kështu. Imagjinoni për një moment një të ardhme në të cilën askush nuk mund të bëhet prokuror, gjykatës, oficer policie apo oficer i lirimit me kusht, pa u ulur më parë në një klasë për të mësuar, dhe lidhur me njerëzit, jeta e të cilëve do të jetë në duart e tyre. Unë po bëj pjesën time duke promovuar fuqinë e dialogut, dhe nevojën për bashkëpunim. Është nëpërmjet edukimit që ne do të arrijmë një të vërtetë, që është gjithëpërfshirëse, dhe që na bashkon të gjithëve në ndjekjen e drejtësisë. Në rastin tim, ishte një dialog krejtësisht i ri, dhe një lloj i ri sallë gjyqi, që më tregoi se si mendësia ime, dhe sistemi ynë i drejtësisë penale mund të ndryshojnë. Ata thonë “E vërteta do të na bëjë të lirë”, por mendoj se ka të bëjë më shumë me edukimin dhe komunikimin. Nga z. Erton Duka. © Copyright | Agjencia Telegrafike Vox Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit