U ZBULUA ALFABETI MË I VJETËR NË BOTË | KTHEN KOKËPOSHTË GJITHÇKA QË DINIM PËR SHKRIMIN.

Merilend, Amerikë | Për dekada është besuar gjerësisht se Egjiptianët e Lashtë ishin përgjegjës për alfabetin e parë.

Tani, një gjetje tronditëse e sfidon atë supozim, duke e zhvendosur moshën e shkrimit të parë alfabetik të njohur me rreth 500 vjet mbrapa.

Studiuesit në Universitetin Johns Hopkins në Baltimore, Maryland, thonë se rrotullat e vogla prej balte janë të gdhendura me tekstin më të vjetër alfabetik të njohur.

Rrotullat në madhësinë e gishtit u gjetën në Tell Umm-el Marra, një ish-qytet i vendosur në atë që tani është veriperëndimi i Sirisë, raporton enti mediatik britanik “Daily Mail”.

Teknikat e datimit zbulojnë se objektet datojnë 4400 vjet përpara vitit 2400 para Krishtit, me fjalë të tjera, ato i paraprijnë me rreth 500 vjet çdo shkrim tjetër alfabetik të njohur.

Rrotullat mund të kenë qenë etiketa për diçka - ndoshta enë për pije që përmbanin verë dhe që do të transportoheshin.

“Shkrimi mund të tregojë emra ose përshkrime të pronës”, sipas z. Glenn Schwartz, një profesor i arkeologjisë në Universitetin Johns Hopkins.

Megjithatë, akademiku pranon se ai mund vetëm të hamendësojë se çfarë thotë saktësisht shkrimi.

Përpara alfabetit, njerëzit mbështeteshin në hieroglifë, sipas profesor Schwartz, i cili i gjeti rrotullat në vitin 2004.

“Shkrimi alfabetik ndryshoi mënyrën se si njerëzit jetonin, si mendonin, si komunikonin”, tha ai.

“Ky zbulim i ri tregon se njerëzit po eksperimentonin me teknologjitë e reja të komunikimit shumë më herët dhe në një vend tjetër nga sa kishim imagjinuar”.

Së bashku me kolegët nga Universiteti i Amsterdamit, profesori bashkëdrejtoi një gërmim arkeologjik 16-vjeçar në Tell Umm-el Marra, një nga qytetet më të vjetra të Lindjes së Afërt të lashtë, i vendosur në kryqëzimin e dy rrugëve tregtare.

Në Umm-el Marra, arkeologët kanë zbuluar varre që datojnë në epokën e bronzit të hershëm - një periudhë që përfshin 3500 deri në rreth 2000 para Krishtit.

Një nga varret më të ruajtura përmbante gjashtë skelete, bizhuteri ari dhe argjendi, enë gatimi, një majë shtize dhe qeramikë të paprekur.

Pranë enëve ishin katër cilindra ose tuba balte të ndezur me dritë me atë që dukej si shkrim alfabetik sipër.

Studiuesit përdorën një teknikë datimi me karbon-14, një metodë shkencore që mund të përcaktojë me saktësi moshën e materialeve organike deri në 60000 vjet.

Teknika konfirmoi vjetërsinë e varreve, të objekteve dhe të shkrimit, i cili, i paraprin shkrimeve të tjera alfabetike për gjysmë shekulli.

“Më parë, studiuesit besonin se alfabeti ishte shpikur në Egjipt ose rreth tij diku pas vitit 1900 para Krishtit” tha profesor Schwartz.

“Por gjetjet tona janë më të vjetra dhe vijnë nga një zonë tjetër e hartës, duke sugjeruar që alfabeti mund të ketë një histori origjine krejtësisht të ndryshme nga sa mendonim”, tha ai.

Sa i përket natyrës së rrotullave, akademiku beson se ato mund të kenë qenë versione të hershme dhe më primitive të etiketave të sotme.

Dyshohet se ato mund të jenë vendosur në mjete lundruese për të identifikuar diçka rreth tyre, ose përmbajtjen, pronarin, ose origjinën ose destinacionin e tyre.

“Rrotullat ishin të shpuara, kështu që unë imagjinoj se kishte një varg që i lidh ato me një objekt tjetër për të vepruar si një etiketë”, tha profesori Schwartz.

“Ndoshta ata detajojnë përmbajtjen e një kontejneri, ose ndoshta nga vinte kontejneri ose kujt i përkiste. Pa një mjet për të përkthyer shkrimin, ne vetëm mund të hamendësojmë”, tha ai.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit