___.png)
RINGJALLJA DIXHITALE: DUKE FOLUR ME TË NDJERIN PËRMES INTELIGJENCËS ARTIFICIALE?
- Agjencia Telegrafike Vox
- May 6, 2024
- 4 min read
Madrid, Mbretëria e Spanjës | Pak muaj më parë një episod i një programi televiziv në Spanjë ndezi një debat të gjerë publik.
Disa njerëz dëgjuan rekreacionet dixhitale të zërave të të afërmve të tyre të vdekur të krijuar nga inteligjenca artificiale (AI) nga audio reale.
Këto ripërtëritje jo vetëm që imitonin zërat, por bënin edhe pyetje ndjellëse, duke shkaktuar reagime të forta emocionale te pjesëmarrësit.
Fenomeni, të cilin mund ta quajmë “ringjallje dixhitale”, përfshin rikrijimin e aspekteve të individëve të vdekur duke përdorur teknologji të avancuara.
Megjithëse mund të ofrojë ngushëllim të përkohshëm, kjo praktikë hap një debat të thellë rreth implikimeve të saj etike, filozofike dhe ligjore.
Çfarë do të thotë në të vërtetë “të jesh”?
Duke rikrijuar zërin ose imazhin e dikujt që ka vdekur, ne pyesim veten nëse jemi duke e zgjatur disi ekzistencën e tij apo thjesht po krijojmë një hije pa substancë.
Thelbi i një qenieje njerëzore është padyshim më shumë se një grup përgjigjesh të programuara ose një imazh i projektuar.
Veçantia e përvojës, e emocioneve, e mendimeve, e gjithë kjo duket e paarritshme me një simulim të thjeshtë dixhital.
Pra, çfarë roli luan kujtesa në këtë proces?
Ringjallja dixhitale mund të shihet si një përpjekje për të ruajtur kujtesën, për të mbajtur gjallë praninë e atyre që kemi humbur.
Por a është etike të kapemi pas një përfaqësimi artificial në vend që të lini kujtesën të evoluojë dhe transformohet me kalimin e kohës?
Kujtesa e njeriut nuk është statike: ajo është selektive, ajo ndryshon dhe përshtatet. Duke rikrijuar në mënyrë dixhitale një person, ne rrezikojmë të ndryshojmë kujtimet tona autentike.
Për më tepër, lind çështja e identitetit. Identiteti i një personi është një rrjet kompleks përvojash dhe marrëdhëniesh.
Kur përpiqemi të rikrijojmë dikë, a mund të kapim vërtet identitetin e tij apo thjesht po krijojmë një version të idealizuar, që i përshtatet pritshmërive dhe dëshirave tona?
Këto përparime teknologjike gjithashtu na bëjnë të vëmë në dyshim dhimbjen.
Vdekja është një pjesë e natyrshme e jetës dhe pikëllimi është një proces i domosdoshëm për të pranuar këtë humbje.
Duke u përpjekur të mbajmë një lidhje me të ndjerin përmes ringjalljes dixhitale, a po ndërhyjmë ne në këtë proces jetësor?
A mund të na pengojë kjo të ecim përpara dhe të gjejmë paqe në pranimin e humbjes?
Së fundi, ringjallja dixhitale ngre pyetje në lidhje me pëlqimin dhe pronësinë.
Kush ka të drejtë të vendosë nëse një person duhet të rikrijohet në mënyrë dixhitale?
Dhe si e menaxhoni pëlqimin e atyre që nuk mund të shprehin më vullnetin e tyre?
Perspektiva për të bërë biznes, mbi bazën e diçkaje aq thellësisht njerëzore, dhe të dhimbshme sa vdekja, dhe humbja e një njeriu të dashur, ngre disa pyetje në fushat e filozofisë, etikës dhe moralit.
Nga pikëpamja etike, kjo praktikë duket se shkel parimet themelore të respektit dhe dinjitetit që duhet të udhëheqin ndërveprimet tona njerëzore.
Hidhërimi është një proces intim dhe i shenjtë, një rrugë drejt pranimit dhe paqes së brendshme pas një humbjeje të konsiderueshme.
Ndërhyrja tregtare në këtë proces mund të shihet si një formë e shfrytëzimit emocional, duke përfituar ata që po kalojnë një kohë veçanërisht të cenueshme.
Për më tepër, ky lloj aktiviteti mund të shtrembërojë procesin e natyrshëm të pikëllimit. Hidhërimi dhe humbja janë përvoja thelbësore të gjendjes njerëzore dhe përballimi me to është pjesë e rritjes sonë personale.
Nëse marketingu i ringjalljes dixhitale i pengon njerëzit të kalojnë shëndoshë nëpër këto faza, duke u ofruar një iluzion prezence në vend që t'i ndihmojë ata të pranojnë realitetin e mungesës, mund të mos përfitojë.
Nga ana tjetër, nga pikëpamja morale, ia vlen të vihet në dyshim qëllimi i këtyre ndërmarrjeve.
Në fillim duket se kjo justifikohet me qëllimin për të ofruar rehati dhe një mënyrë për të kujtuar të dashurit.
Megjithatë, ku është kufiri midis ofrimit të rehatisë dhe shfrytëzimit të vuajtjeve për përfitime?
Në zemër të “ringjalljes dixhitale” qëndron një paradoks i thellë dhe shqetësues: teknologjia, në përpjekjen e saj për të na sjellë më pranë atyre që kemi humbur, na përballet me realitetin e pashmangshëm të mungesës së tyre.
Ky paradoks na bën të vëmë në dyshim jo vetëm natyrën e ekzistencës, por edhe thelbin e asaj që do të thotë të jesh njeri.
Këto teknologji, kur përpiqen të plotësojnë mungesën ose të mbushin një boshllëk të lënë nga një i dashur, nxjerrin në pah jo vetëm dëshirën tonë për të ruajtur atë që kemi humbur, por edhe vështirësinë tonë për të përballuar dhe përpunuar dhimbjen përballë realitetit të pashmangshëm të vdekjes.
Paradoksi shtrihet më tej kur mendojmë se në përpjekjet tona për të ruajtur kujtesën, dhe thelbin e njerëzve tanë të dashur, ne i drejtohemi simulimeve që për shkak të natyrës së tyre artificiale, nuk do të jenë kurrë në gjendje të kapin plotësisht kompleksitetin dhe thellësinë e përvojës reale njerëzore.
Prandaj, ne jemi përballur me dilemën e përqafimit të një përfaqësimi të papërsosur dhe të dixhitalizuar, i cili, edhe pse në një farë mënyre ngushëllues, mund të mos bëjë drejtësi për thelbin e vërtetë të personit të dashur.
Z. Damian Tuset Varela, studiues në të drejtën ndërkombëtare publike dhe AI.
Tutor i Masterit në Marrëdhëniet Ndërkombëtare dhe Diplomatike UOC, UOC – Universitat Oberta de Catalunya, botuar në The Conversation.
Nga z. Erton Duka.
© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox
Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit
