NJË VALË E MADHE TUNDI DHE SHKUNDI YJET E RRUGËS SË QUMËSHTIT.

Vizualizimi i valës që kalon Rrugën e Qumështit

Torino, Itali | Galaktika jonë, Rruga e Qumështit, përshkohet nga një valë gjigante që përhapet nga qendra, duke tronditur lëvizjen e yjeve në distanca prej dhjetëra mijëra vitesh dritë nga Dielli.

Kjo tregohet nga të dhënat nga teleskopi hapësinor Gaia i Agjencisë Hapësinore Evropiane, të botuara në revistën “Astronomy and Astrophysics” nga ekipi kërkimor i udhëhequr nga znj. Eloisa Poxhio (Poggio) e Institutit Kombëtar për Astrofizikë (INAF) në Torino.

Për rreth një shekull, ne e dimë që yjet në galaktikën tonë rrotullohen rreth qendrës së saj, dhe Gaia ka matur shpejtësinë dhe lëvizjet e tyre të duhura.

Për më tepër, që nga vitet 1950, ne e dimë që disku i Rrugës së Qumështit është i deformuar, dhe në vitin 2020, Gaia zbuloi se ky disk lëkundet me kalimin e kohës, me një lëvizje të ngjashme me atë të një matëseje rrotulluese.

Tani, të dhëna të reja tregojnë se një valë e madhe po kalon një pjesë të madhe të diskut galaktik, duke prekur yjet e vendosur të paktën 30000-65000 vite dritë larg qendrës së galaktikës (Rruga e Qumështit ka një diametër prej rreth 100000 vitesh dritë).

“Pjesa intriguese nuk është vetëm pamja vizuale e strukturës së ngjashme me valën në hapësirën 3D, por edhe sjellja e saj e ngjashme me valën kur analizojmë lëvizjet e yjeve brenda saj”, thotë znj. Poxhio (Poggio).

Autorët e studimit ishin në gjendje ta identifikonin këtë valë duke studiuar pozicionet dhe lëvizjet e detajuara të yjeve të rinj gjigantë dhe yjeve Cefeidë, të cilët, janë yje që ndryshojnë në shkëlqim në një mënyrë të parashikueshme dhe mund të vërehen me teleskopë si Gaia në distanca të mëdha.

Origjina e kësaj goditjeje galaktike mbetet e paqartë.

Një shpjegim i mundshëm mund të jetë një përplasje e kaluar me një galaktikë xhuxhe.

Vala e madhe mund të lidhet gjithashtu me një lëvizje vale në shkallë më të vogël të vëzhguar 500 vite dritë nga Dielli dhe që shtrihet mbi 9000 vite dritë, e ashtuquajtura vala Radcliffe.

Të dhëna të reja për zgjidhjen e enigmës mund të vijnë nga të dhënat e ardhshme të Gaia, të cilat, do të publikohen në muajin dhjetor të vitit 2026.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit