PËRSE ARABIA SAUDITE DËSHIRON TË KETË QASJE TE AVIONI LUFTARAK I BREZIT TË 6-të?

Nga znj. Kiara Rosi (Chiara Rossi). Romë, Itali | Riadi ka kërkuar të bashkohet me programin e përbashkët për sistemin e ardhshëm luftarak ajror të Mbretërisë së Bashkuar, Italisë dhe Japonisë.

Ndërsa Londra dhe Roma do të ishin të hapura ndaj idesë, Tokio është kundër saj.

Masa mund të ndihmojë në përhapjen e kostove të zhvillimit, por mund të rezultojë e diskutueshme.

Arabia Saudite synon të hyjë në Programin Glloubëll Kambët Eër (Global Combat Air), i njohur me akronimin (GCAP), programi për zhvillimin e një avioni luftarak të brezit (gjeneratës) të gjashtë që do të prodhohet deri në vitin 2035.

Princi i Kurorës dhe lideri de facto Mohammed bin Salman i ka kërkuar Mbretërisë së Bashkuar, Japonisë dhe Italisë që të bëhen partnerë të plotë në programin e përbashkët për të ndërtuar gjeneratën e ardhshme të avionëve luftarakë, në një lëvizje të mbështetur nga qeveria britanike.

Siç u raportua fillimisht nga gazeta Kohërat Financiare (Financial Times) në mes të muajit, kërkesa e Riadit u konfirmua nga disa zyrtarë të lartë, nga të tre vendet anëtare të GCAP.

Marrëveshja me të cilën Mbretëria e Bashkuar, Italia dhe Japonia ranë dakord për të unifikuar projektet e tyre përkatëse të zhvillimit të avionëve luftarakë të gjeneratës së pestë, u nënshkrua dhjetorin e kaluar.

Marrëveshja kombinoi në mënyrë efektive projektin Tempest të udhëhequr nga Britania - në të cilin Italia merr pjesë për të zëvendësuar luftëtarët Typhoon - me programin FX të Japonisë, në një ndërmarrje të quajtur Programi Global Combat Air (Gcap), që lidhet me zhvillimin e një sistemi të gjeneratës së ardhshme, dhe operacionet me shumë domene.

Bae Systems është një nga partnerët kryesorë industrialë të projektit, së bashku me japonezen Mitsubishi Heavy Industries, dhe italianen Leonardo.

Pa harruar se marsin e kaluar, Mbretëria e Bashkuar, e cila ka lidhje të gjata historike me Arabinë Saudite, nisi një studim fizibiliteti me mbretërinë për të eksploruar bashkëpunimin e ardhshëm në aftësitë ajrore luftarake. Në atë kohë, megjithatë, Londra specifikoi se marrëveshja nuk kishte të bënte me GCAP.

Shtimi i Arabisë Saudite në program, mund të jetë tërheqës për partnerët, për shkak të ndarjes së mundshme të miliarda paundve në kosto, me një nga investitorët më të mëdhenj të mbrojtjes në botë, por mund të krijojë tensione mes tyre, vëren gazeta britanike Rojtari (The Guardian).

ARABIA SAUDI I BASHKOHET GCAP?

Përpjekjet e Arabisë Saudite për t'u bashkuar me GCAP dhe për të zgjeruar programin në një projekt me katër vende janë rritur ndjeshëm javët e fundit, thanë zyrtarët në Londër dhe Tokio.

Këto përpjekje përfshinin një kërkesë të drejtpërdrejtë drejtuar qeverisë së Japonisë në korrik, kur kryeministri Fumio Kishida u takua me Princin e Kurorës Mohammed bin Salman në Jeddah.

VENDNDODHJA E LONDËS.

Bisedimet formale të pranimit me Arabinë Saudite besohet se janë ende në një fazë relativisht të hershme, dhe po menaxhohen në Mbretërinë e Bashkuar nga Ministria e Mbrojtjes. Çdo marrëveshje formale do të kërkonte miratimin e kryeministrit.

Nga tre vendet partnere, Britania e Madhe po udhëheq përpjekjet për të shtuar Arabinë Saudite, zbulon gazeta britanike.

Një burim i lartë i mbrojtjes në Mbretërinë e Bashkuar tha: “Mbretëria e Arabisë Saudite është një nga partneritetet strategjike të Mbretërisë së Bashkuar dhe Mbrojtja Britanike është e prirur të punojë më tej në GCAP. Ne e shohim Arabinë Saudite si një partner kyç në programin e gjuetisë dhe po punojmë për të siguruar përparim të fortë sa më shpejt të jetë e mundur.”

MARRËVESHJET MIDIS RIADIT DHE LONDRËS PËR FCAS.

Nga ana tjetër, Arabia Saudite ka kohë që synon t'i bashkohet Tempest-it. Më 1 mars, ministrat e mbrojtjes, ai britanik dhe ai saudit, Ben Uolleis (Ben Wallace), dhe Khalid bin Salman nënshkruan një “deklaratë synimi”, për pjesëmarrjen e Riadit në Programin e Aftësive Ajrore të Ardhshme (FCAS), pra projekte që synojnë krijimin e një brezi të ri.

Ndër projektet e treguara nën akronimin FCAS është edhe programi Tempest, i udhëhequr nga britanikët, dhe i riemërtuar së fundmi Global Air Combat Program (GACP), në të cilin marrin pjesë edhe Italia dhe Japonia.

Ndërsa Mbretëria e Arabisë Saudite (KSA) ka deklaruar se do t'i bashkohet programit Future Combat Air System (FCAS) të udhëhequr nga Mbretëria e Bashkuar, Londra nga ana e saj ka specifikuar se nuk ka asnjë marrëveshje midis të dyve në lidhje me FCAS, ose Programin Global Combat Air.

JO-ja E TOKIOS.

Por Japonia nuk është e gatshme të mirëpresë Mbretërinë në projekt. Në të vërtetë, sipas gazetës Kohërat Financiare (Financial Times), zyrtarët japonezë kanë shprehur kundërshtim të fortë ndaj anëtarësimit saudit.

STRATEGJIA SAAUDITE.

Sa i përket Arabisë Saudite, sipas gazetës Financial Times, interesi i saj në GCAP është për shkak të vonesave në marrjen e një kësti të dytë të avionëve Eurofighter Typhoon nga Mbretëria e Bashkuar.

Mbretëria e pasur me naftë është një nga investitorët më të mëdhenj në botë në armë, kryesisht nga Shtetet e Bashkuara.

Por, Riadi po shpenzon gjithashtu miliarda dollarë, për të zhvilluar një industri vendase të armëve, dhe po kërkon partneritete me prodhuesit e mbrojtjes, me qëllim që të bëhet prodhues.

RRËZIME TË MUNDSHME.

Përfshirja saudite do të përfshinte gjithashtu një kontribut financiar potencialisht të rëndësishëm në një projekt, kostot e të cilit vlerësohen në dhjetëra miliarda dollarë, kanë zbuluar burime pranë dosjes.

Megjithëse bisedimet janë ende në një fazë të hershme, propozimi saudit mund të përfshijë një ofertë për të kontribuar me ekspertizë inxhinierike në faza të ndryshme të projektit, shtuan ata.

Në Mbretërinë e Bashkuar, kompanitë e përfshira në Gcap janë prodhuesi i motorëve Rolls-Royce; gjiganti i mbrojtjes BAE Systems, i cili ka një operacion të rëndësishëm në Arabinë Saudite, si dhe njësi në Mbretërinë e Bashkuar e Leonardo-s të Italisë, dhe prodhuesit evropian të raketave MBDA.

Megjithatë, hyrja e Arabisë Saudite ka të ngjarë të rezultojë e diskutueshme për shkak të kritikave ndaj historisë së saj të të drejtave të njeriut, përfshirë përfshirjen e saj në luftën në Jemen, dhe vrasjen e gazetarit Xhamal Kashogi (Jamal Khashoggi) në vitin 2018.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox