NJË STUDIM I BOTUAR NË REVISTËN SHKENCORE “NATURE” HEDH DRITË MBI ZHVILLIMIN E TRURIT I CILI MBAN ÇELËSIN PËR BLLOKIMIN E SHUMË SËMUNDJEVE DUKE FILLUAR AUTIZMI DHE SKIZOFRENIA.

Përshtypje subjektive artistike e neuroneve.

Uashington, Amerikë | Një vështrim i parë mbi zhvillimin e trurit të gjitarëve na lejon të ndjekim se si është strukturuar dhe organizuar ky organ, nga aktiviteti i gjeneve te molekulat, por edhe çfarë pengesash mund të hasë gjatë kësaj rruge, duke e kompromentuar atë dhe duke shkaktuar sëmundje të tilla si autizmi, skizofrenia ose skleroza e shumëfishtë.

Për më tepër, gjurmimi i origjinës së këtyre çrregullimeve do t’i hapte rrugën mundësisë së ndalimit që në fillim të kaskadës së ngjarjeve që çojnë në sëmundje.

Gjetjet, të cilat, u shfaqën në kopertinën e revistës “Nature”, janë punë e Rrjetit të Atlasit të Qelizave të Iniciativës së Trurit dhe u botuan në gjashtë artikuj, duke përfshirë kontribute nga studiues italianë jashtë vendit.

“Kjo seri studimesh na ofron një model të detajuar se si shfaqen dhe piqen lloje të ndryshme të qelizave të trurit me kalimin e kohës”, tha z. Hongkui Zeng, i Institutit Allen për Shkencën e Trurit dhe Shkollës së Mjekësisë të Universitetit të Uashingtonit, një nga koordinatorët e disa prej studimeve të botuara.

Duke kuptuar se kur dhe ku aktivizohen gjenet kritike gjatë zhvillimit, ne mund të fillojmë të zbulojmë se si ndërprerjet në këtë proces mund të çojnë në çrregullime si autizmi ose skizofrenia.

“Kjo është njohuri themelore – tha ai - që hap rrugën për diagnoza më të mira dhe terapi të synuara”.

Duke përdorur të dhëna nga mbi 1.2 milion qeliza të trurit, një nga studimet u përqendrua në një grup të veçantë qelizash që veprojnë si frena të trurit, duke qetësuar aktivitetin kur bëhet shumë intensiv dhe duke ndihmuar rajone të ndryshme të komunikojnë me njëra-tjetrën.

Tek njerëzit, këto neurone janë thelbësore për pothuajse gjithçka, nga lëvizja te kujtesa e deri te menaxhimi i emocioneve.

Studiuesit kanë vizatuar pemën gjenealogjike më të plotë të këtyre qelizave deri më sot dhe kanë zbuluar se ato udhëtojnë distanca të gjata, madje duke kaluar nëpër rajone të tëra të trurit për të arritur në destinacionin e tyre përfundimtar.

Për më tepër, disa nga këto neurone vazhdojnë të zhvillohen shumë kohë pas lindjes, veçanërisht në zonat e përfshira në të nxënë, vendimmarrje dhe emocione.

Një studim tjetër monitoroi mbi 770 mijë qeliza te minjtë që nga ditët e para të zhvillimit të trurit deri në moshën madhore, për të kuptuar se si formohen ato.

KORTEKSI VIZUAL; PJESA QË PËRPUNON ATË QË SHOHIM.

Edhe këtu, autorët e studimit treguan se këto qeliza nuk e përfundojnë zhvillimin para lindjes siç mendohej më parë, dhe se neuronet e reja vazhdojnë të formohen në momente kyçe, siç është kur sytë hapen për herë të parë ose kur truri fillon të mësojë të përpunojë informacionin vizual.

Të dyja gjetjet sugjerojnë që përvojat pas lindjes mund të ndikojnë në zhvillimin e trurit shumë më tepër sesa mendohej më parë, dhe se disa çrregullime zhvillimore mund të jenë ende të trajtueshme gjatë këtyre periudhave kritike, kur truri ende nuk ka përfunduar ndërtimin e qarqeve të tij.

Zbulime të rëndësishme dolën edhe nga studime të tjera të botuara në të njëjtin numër të revistës.

Hartimi i shprehjes së gjeneve në miliona neurone individuale në korteksin cerebral, për shembull, i lejoi ata të identifikonin kombinime specifike të llojeve të ndryshme të qelizave që përbëjnë nënshkrimet molekulare të rajoneve të ndryshme.

Për më tepër, programet gjenetike aktive gjatë zhvillimit mund të rizgjohen më vonë në jetë, për shembull në rastin e inflamacionit të shkaktuar kur qelizat imune sulmojnë vetë nervat.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit