NJË MUNDËSI PËRCAKTUESE PËR GREQINË ËSHTË ENERGJIA BËRTHAMORE.

Nga z. Jorgos (George) Gemelas*.

Athinë, Greqi | Fundjavën e kaluar, ambasadorja e ShBA-ës Kimbërlli Gillfoill (Kimberly Guilfoyle) mbërriti në Athinë, duke shënuar një kapitull të ri në marrëdhëniet ShBA-Greqi.

Si një greko-amerikane që punon në politikat e energjisë dhe mjedisit në Shtetet e Bashkuara, shoh një mundësi përcaktuese dhe në kohën e duhur për Greqinë, një mundësi që mund të formësojë pozicionin strategjik, ekonominë dhe ndikimin global të Republikës Helenike për dekadat e ardhshme.

Kjo mundësi është energjia bërthamore e gjeneratës së ardhshme.

Greqia nuk duhet të ndiejë nerva. Në 18 muajt e fundit, energjia bërthamore ka hyrë në një rilindje.

Në të gjithë botën, inteligjenca artificiale dhe qendrat e të dhënave po nxisin kërkesën eksponenciale për energji elektrike, dhe energjia e nevojshme duhet të jetë e shkallëzueshme, e besueshme dhe e pastër.

Në mënyrë që të përmbushë nevojat, energjia bërthamore e gjeneratës së ardhshme po lëviz me shpejtësi për t'u bërë një shtyllë e strategjisë globale të energjisë, ndërsa një valë teknologjish inovative bërthamore po vihen në punë, kryesorët midis tyre reaktorët e vegjël modularë (SMR).

Qendra e kësaj rilindjeje janë Shtetet e Bashkuara. Verën e kaluar, një legjislacion i madh dypartiak për çështjet bërthamore miratoi Kongresin e ShBA-ës për të rigjallëruar industrinë bërthamore vendase, dhe sektori i teknologjisë amerikane që atëherë ka derdhur kapital të paparë për të sjellë në treg teknologjitë bërthamore të gjeneratës së ardhshme.

Këtë vit, mbi gjysma e 50 shteteve të Amerikës kanë miratuar ligje ose urdhra ekzekutivë të rinj - duke filluar nga kreditë tatimore deri te fondet e investimeve publike - për të avancuar energjinë bërthamore, dhe administrata Tramp (Trump) ka lëvizur me një ritëm marramendës për të zhbllokuar energjinë bërthamore, duke e trajtuar kërkesën për energji të drejtuar nga inteligjenca artificiale si një imperativ të sigurisë kombëtare.

Për Greqinë, i gjithë ky momentum paraqet një mundësi të fuqishme.

Duke udhëhequr energjinë bërthamore si një partner i besueshëm i ShBA-ës, marrëdhënia ShBA-Greqi mund të arrijë nivele të reja - duke forcuar lidhjet e sigurisë, duke zhbllokuar një partneritet ekonomik fitimprurës për të dy vendet, duke përshpejtuar dekarbonizimin dhe duke tërhequr talentet më të mira në mbarë botën duke u bërë një qendër e teknologjisë bërthamore në epokën e re atomike.

Së pari, megjithatë, është thelbësore të kuptohet se sa shpejt po lëvizin gjërat - jo vetëm në ShBA, por në të gjithë globin.

Mjafton të shohim fqinjët e Greqisë.

Në veri, Bullgaria po ecën përpara në përpjekjen e saj për t'u bërë një qendër rajonale bërthamore, duke vendosur tashmë teknologji të shumta reaktore amerikane dhe me mbështetje financiare nga bankat amerikane.

Në perëndim, qeveria e Italisë po përgatitet të heqë dorë nga ndalimi i saj bërthamor prej dekadash, ngjashëm me përpjekjet e Gjermanisë, Suedisë dhe vendeve të tjera të Bashkimit Evropian.

Në jug, Egjipti pothuajse ka përfunduar ndërtimin e centralit të tij të ri bërthamor me teknologji ruse në bregdetin e Mesdheut.

Dhe në lindje, Turqia jo vetëm që po përfundon centralin e saj të parë bërthamor me Rusinë, por ka njoftuar synimet për të ndërtuar një central të dytë dhe të tretë, duke përfshirë edhe Trakën Lindore.

Përfitimet e Greqisë që synon të ndërtojë energji bërthamore me mbështetjen e ShBA-ës janë të disafishta.

Nga pikëpamja e sigurisë kombëtare, kjo do ta tërhiqte Greqinë edhe më pranë orbitës strategjike të Amerikës, duke u mbështetur në themelet e energjisë të hedhura gjatë administratave të fundit presidenciale amerikane.

Në Tramp (Trump) 1.0, për shembull, partneriteti energjetik Greqi-ShBA pa importe të mëdha të gazit natyror të lëngshëm amerikan, bashkëpunim të ri trepalësh me Izraelin dhe Qipron, dhe mbështetje të ShBA-së për tubacionin “EastMed”.

Energjia bërthamore do të ishte një hap i natyrshëm i radhës.

Për ta bërë këtë realitet, Republika Helenike duhet të marrë në konsideratë ndjekjen e partneriteteve të specializuara, siç janë memorandumet e mirëkuptimit ose korniza të tjera dypalëshe, të ngjashme me ato që ShBA-ës kanë nënshkruar këtë vit me vende anembanë globit, duke filluar nga Mbretëria e Bashkuar deri te El Salvadori, Bahreini dhe Malajzia.

Këto po zhbllokojnë transferimin thelbësor të teknologjisë, mbështetjen financiare dhe ekspertizën teknike të përbashkët.

Çështja kritike është se Turqia e ka tejkaluar tashmë Greqinë në këtë front.

Në Shtëpinë e Bardhë pak më shumë se një muaj më parë, presidentët Taip (Tayyip) Erdogan dhe Tramp (Trump) përfunduan një memorandum mirëkuptimi rreth energjisë bërthamore.

Menjëherë pas kësaj, ministri i energjisë i Turqisë sinjalizoi se ata tani po shqyrtonin ndërtimin e centralit të tyre të dytë në një partneritet Koreja e Jugut-Shtetet e Bashkuara.

Së dyti, rritja ekonomike është potencialisht shumë e rëndësishme. Nga perspektiva e zhvillimit kombëtar, zinxhiri i gjatë dhe kompleks i furnizimit të energjisë bërthamore mund të krijojë biznese të reja dhe fitimprurëse.

Ndoshta mundësia më e menjëhershme qëndron në sektorin detar.

Duke pasur parasysh se grekët kontrollojnë afërsisht një të pestën e transportit tregtar global, Greqia mund të luajë një rol qendror në integrimin global të energjisë bërthamore në transportin detar - qoftë duke qenë ofruesi i besuar për rikonstruksionin ose shërbimin e anijeve me SMR, ose duke u zhvilluar në një nga shpërndarësit globalë të besuar në botë të pjesëve të reaktorëve modularë.

Avantazhi i Greqisë në transportin detar është veçanërisht i theksuar brenda shtytjes së madhe të re të ShBA-ës për të ringjallur aftësitë vendase të ndërtimit të anijeve; duke pasur parasysh vendndodhjen e saj gjeografike, ajo mund të jetë një qendër e besueshme e shërbimeve të shpërndarjes për Evropën, Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut dhe më gjerë.

Prodhimi i energjisë bërthamore mund të përshtatet në mënyrë të përkryer në këtë vizion.

Me kosto më të ulëta pune dhe kapacitet të fortë teknik, Greqia mund të bëhet në fakt një bazë konkurruese prodhimi për komponentët SMR.

Ajo mund të specializohet në gjithçka, nga enët e reaktorit te valvulat, pompat, sistemet e kontrollit dhe më tej.

Çdo pjesë e zinxhirit të furnizimit mund të nënkuptojë shumë vende pune të forta dhe me paga të larta.

Nga perspektiva e furnizimit me energji të industrive të së ardhmes, energjia e re bërthamore ofron gjithashtu energji bazë të besueshme dhe me zero emetime, e cila është e përshtatshme për shumë raste përdorimi.

Dizajni modular më i vogël dhe me kosto më të ulët i SMR-ve shkon mirë me qendrat e të dhënave, gjë që mund të jetë thelbësore ndërsa Greqia punon për t'u bërë një nga shtatë fabrikat e inteligjencës artificiale të përcaktuara nga Bashkimi Evropian.

SMR-të gjithashtu mund të hedhin bazën për sektorë të rinj si prodhimi i përparuar ose desalcimi, veçanërisht i rëndësishëm përballë mungesës në rritje të ujit në ishujt grekë.

E gjithë kjo mund të bëhet jashtë tokës, me centrale bërthamore lundruese që do të ndërtohen pranë porteve.

Së treti, energjia bërthamore ofron një mundësi kyçe për të tërhequr dhe mbajtur talentin dhe për të nxitur ekosistemin e inovacionit në Greqi.

Departamentet e inxhinierisë bërthamore në të gjithë Shtetet e Bashkuara, Kanada dhe Evropë janë të mbushura me grekë nga diaspora.

Zhvillimi i këtij sektori në vend do të krijonte një rrugë të teknologjisë së lartë dhe me rëndësi globale për grekët për të kontribuar dhe për të udhëhequr në një nga industritë më strategjike në botë.

Po aq e rëndësishme është se ofron një mënyrë të fuqishme për të sjellë universitetet globale - dhe grantet kërkimore, rrjetin e fakultetit dhe prestigjin institucional që ato mbartin - në partneritet të drejtpërdrejtë me Greqinë.

Për një komb që kërkon të rrisë ekonominë e tij të dijes, energjia bërthamore mund të jetë një portë kyçe.

Së katërti, e fundit, dhe që nuk duhet humbur, energjia bërthamore është me zero karbon.

Ndërsa bota përballet me ndryshimet klimatike në dekadat që vijnë, energjia bërthamore ofron një mundësi shumë bindëse për të përmbushur kërkesën për energji dhe për të siguruar energji bazë të rrjetit, të gjitha pa emetime karboni.

Me botën që po hyn në një epokë të dytë atomike, Greqia ka një mundësi të rrallë jo vetëm për të qenë një pjesëmarrëse e përgjegjshme në atë që pritet të jetë një nga teknologjitë përcaktuese të dekadave të ardhshme.

Ritmi i fqinjëve tanë e bën të qartë situatën; nëse Greqia nuk vepron shpejt, rrezikon të lihet pas.

Në vend të kësaj, ndërsa fillon një kapitull i ri i marrëdhënieve Greqi-ShBA, ajo duhet ta shfrytëzojë këtë moment dhe ta vendosë veten si një partner i aftë dhe me vizion - një partner i gatshëm të udhëheqë në teknologjitë që do të formësojnë shekullin e 21-të.

*Z. Jorgos (George) Gemelas, greko-amerikan dhe profesionist i energjisë dhe mjedisit, kolumnist mujor për entin mediatik “Indianapolis Business Journal”.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit