NESËR MARK RUTTE MERR DREJTIMIN E NATO-s | SYNOHET QË NGA VENDET ANËTARE TË ARRIHET SHPENZIMI MESATAR PËR MBROJTJEN NË 4% TË PBB-së: AQ SA ISHTE NË LUFTËN E FTOHTË.

Londër, Britani e Madhe | Në orën 9:00 (07:00 GMT) të martën, do të vendosen kurora me lule në monumentin e granitit për burrat dhe gratë që kanë vdekur duke luftuar nën flamurin e NATO-s gjatë 75 viteve të fundit.

Do të jetë një moment i shkurtër solemniteti në selinë e aleancës transatlantike në Bruksel.

Më pas, pasi tërhiqet në dhomën e Këshillit të Atlantikut të Veriut, pa dritare, kavernoze, z. Mark Rutte do të marrë zyrtarisht detyrën si sekretar i përgjithshëm i NATO-s.

Z. Rutte, liberali troç që udhëhoqi katër qeveri të koalicionit holandez për 13 vjet, merr frenat në një moment të rrezikshëm për Ukrainën, një provë përcaktuese për aleancën transatlantike.

Aleatët e NATO-s kohët e fundit u zotuan të forcojnë mbështetjen afatgjatë për Ukrainën në mënyrë që ajo të mund të mbizotërojë në luftën e saj për liri.

Larg nga mbizotërimi, Ukraina po përballet me dimrin e tretë duke luftuar pushtimin brutal të Rusisë, ndërsa forcat e z. Vladimir Putin vazhdojnë të përparojnë në lindje të vendit.

NATO ka ndryshuar në mënyrë të konsiderueshme që kur z. Jens Stoltenberg, sekretari i përgjithshëm në largim dhe i dyti më gjatë në detyrë, mori detyrën një dekadë më parë.

Kur z. Stoltenberg mbërriti në selinë e NATO-s, Rusia kishte aneksuar tashmë Krimenë dhe e ndihmuar nga separatistët lokalë, po pushtonte territorin në Ukrainën lindore.

Megjithatë, në vitin 2014, aleatët e NATO-s ishin më të fokusuar në Afganistan, dhe siç tha z. Stoltenberg në fillim të këtij muaji, mbështetja për Ukrainën ishte margjinale.

Tani aleanca raporton dhjetëra mijëra trupa të gatshme luftarake në krahun lindor të NATO-s, krahasuar me zero një dekadë më parë.

Dhe 23 nga 32 anëtarët e NATO-s përmbushin objektivin për të shpenzuar të paktën 2% të PBB-së për mbrojtjen, krahasuar me vetëm tre një dekadë më parë.

Megjithatë, NATO, dhe mbështetja perëndimore më gjerësisht, ka qenë shumë pak, tepër vonë për të kthyer peshoren në favor të Ukrainës.

“Mbështetja perëndimore nuk është ende e mjaftueshme, fatkeqësisht”, tha z. Tomáš Valášek, një ish-ambasador i NATO-s për Sllovakinë, tani një anëtar i parlamentit sllovak.

Realiteti është se dy vjet më vonë ne kemi qenë shumë të ngadaltë për të rritur prodhimin industrial.

Federata Ruse, e cila është në thelb një ekonomi e një pjese të madhësisë së ekonomive të kombinuara të SHBA-së dhe Evropës, ka qenë në gjendje të na japë sigurisht një drejtim të duhur për paratë tona në prodhimin e mbrojtjes, gjë që është pak qesharake.

Vendet perëndimore, për shembull, pritën një vit për të lëvizur me municionet e nevojshme dëshpërimisht.

Ukraina po detyrohet krejtësisht në mënyrë të panevojshme të lëshojë tokën në lindje për shkak të problemeve banale siç është mungesa e municioneve, të cilat, duhet të ishin jashtëzakonisht brenda mundësive tona për të furnizuar Ukrainën.

Në samitin e Uashingtonit korrikun e kaluar, udhëheqësit e NATO-s premtuan 40 miliardë euro (33 miliardë £) financim minimal për Ukrainën për vitin e ardhshëm dhe një rrugë të pakthyeshme drejt anëtarësimit në NATO.

Sekretari i ri i përgjithshëm do të duhet të menaxhojë shpresat dhe paratë e Ukrainës për anëtarësim në samitin e ardhshëm në Hagë në qershor 2025.

Znj. Oana Lungescu, e cila ishte zëdhënësja kryesore e NATO-s për 13 vjet, tha se paratë do të ishin një provë e madhe për z. Rutte.

“Ai do të duhet të forcojë kredencialet e tij si një avokat i fortë i rritjes së shpenzimeve të mbrojtjes në të gjithë aleancën dhe kjo do të ndihmojë në konsolidimin e besueshmërisë së tij si sekretar i përgjithshëm i NATO-s, si me Uashingtonin, por edhe me vendet e Evropës Qendrore dhe Lindore, të cilat ndoshta ishin pak i vakët në fillim kur u hodh emri i tij”, tha ajo.

Holanda, për shumë vite një ngecje në shpenzimet e mbrojtjes, u njoftua se përmbushte objektivin prej 2% të NATO-s vetëm disa ditë përpara se të emërohej z. Rutte.

Në një fjalim lamtumire këtë muaj, z. Stoltenberg tha se ishte e qartë se aleatët e NATO-s duhej të shpenzonin në mënyrë të konsiderueshme më shumë se 2% nëse do të përmbushnin planet e shpenzimeve të mbrojtjes, por nuk pranoi të ofronte një shifër të saktë.

Znj. Lungescu, tani një bashkëpunëtore në Institutin Mbretëror të Shërbimeve të Bashkuara, tha se kishte pasur tashmë bisedime në NATO për më shumë se një vit prej të paktën 3% ose më shumë, duke vënë në dukje se shpenzimi mesatar i mbrojtjes në luftën e ftohtë ishte rreth 4%.

Më pas është perspektiva e z. Danlld Tramp (Donald Trump), i cili, tha në fillim të këtij viti se do të inkurajonte Rusinë “të bëjë çfarë dreqin të donte”, kur tha një takim të supozuar me një udhëheqës të NATO-s, të një vendi që nuk e kishte përmbushur objektivin prej 2%.

Z. Kemill Grend (Camille Grand), i cili shërbeu si ndihmës sekretar i përgjithshëm në NATO gjatë presidencës së parë të z. Tramp, tha se ishte në kampin pesimist për një administratë të dytë Tramp.

Z. Grand, tani në Këshillin Evropian për Marrëdhëniet me Jashtë, tha se i frikësohej jo aq shumë një tërheqjeje formale nën z. Tramp, por deklaratave apo veprimeve që do të minonin logjikën themelore të aleancës, që është ajo e solidaritetit, lloji i stilit të musketierëve, një për të gjithë dhe të gjithë për një.

Ndërsa anëtarët e brendshëm të NATO-s do të lehtësoheshin nga një fitore e znj. Këmellë Heris (Kamala Harris), presioni për Evropën për të kontribuar më shumë në mbrojtjen e saj, ndërsa SHBA-ja do të zhvendosë fokusin në lindjen e largët, do të mbetej.

Kina u emërua si një mundësues vendimtar i agresionit rus nga udhëheqësit e NATO-s në muajin korrik, qortimi më i fortë drejtuar Pekinit, megjithëse pa pasoja.

“Bisedimet për ndarjen e barrës do të vazhdojnë nën një administratë të z. Heris (Harris)”, tha z. Grend (Grand).

Pavarësisht se kush është në Shtëpinë e Bardhë, (ata do të jenë) më të fokusuar në Indo-Paqësor, më të fokusuar në çështjet e brendshme, ata kanë kufizime burimesh dhe për këtë arsye është e pamundur të supozohet se do të jetë NATO e modës së vjetër duke u kthyer.

Z. Lungescu mendon se kushdo që zgjidhet president i SHBA-së në muajin nëntor, NATO-s do të duhet të rrisë mbështetjen për Ukrainën, të rrisë shpenzimet e mbrojtjes, por gjithashtu të shikojë më larg për të qëndruar e rëndësishëme për një administratë amerikane.

“NATO-s do t'i duhet të bëjë më shumë për të kundërshtuar Kinën ambicioze dhe me ndikim, duke përfshirë edhe duke i bërë më thelbësore partneritetet e saj me demokracitë e Indo-Paqësorit”, tha ai.

Ish-të brendshëm të NATO-s e shohin z. Rutte të mirënjohur për të lundruar marrëdhëniet midis 32 anëtarëve të NATO-s, duke përfshirë SHBA-në nën administratën e z. Tramp.

I mbiquajtur pëshpëritësi i z. Tramp, z. Rutte është merita për shmangien e një katastrofe të afërt në samitin e NATO-s në vitin 2018 në Bruksel, kur ai foli në raundin e z. Trump mbi shpenzimet e mbrojtjes.

Kohët e fundit ai ka këshilluar aleatët që të ndalojnë rënkimin për z. Trump, sepse Evropa duhet të punojë me këdo që është në pistën e vallëzimit.

Një veteran i samitit të BE-së, z. Rutte është gjithashtu në një pozicion të fortë për të kapërcyer çdo mospërputhje midis ambicieve në rritje të mbrojtjes të bllokut dhe NATO-s.

Bashkimi Europian së shpejti do të ketë komisionerin e saj të parë për mbrojtjen, ish-kryeministrin e Lituanisë Andrius Kubilius, i cili, ka për detyrë të udhëheqë punën në projektet e mbrojtjes me interes të përbashkët evropian, si mburoja ajrore evropiane dhe mbrojtja kibernetike.

NATO ka qenë tradicionalisht e kujdesshme ndaj ambicieve të mbrojtjes së BE-së, por z. Rutte, një konservator fiskal që nuk është romantik për moton e BE-së për bashkim gjithnjë e më të ngushtë, mund të jetë njeriu që do të kapërcejë çdo hendek të mundshëm.

“Si sekretar i përgjithshëm, ju jeni shumë më tepër sekretar sesa i përgjithshëm”, tha z. Valášek.

“Pjesa më e madhe e punës suaj është thjesht ndërmjetësimi, bindja, nganjëherë lutja, dëgjimi”, tha ai.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit