PJESA E KATËRT: DETET E NGROHTË DHE PËRSHKALLËZIMI GLOBAL: CILAT JANË ZONAT E KUQE TË SË ARDHMES?

Anijet që morrën pjesë në stërvitjen Operacionet e Balltikut (Baltic Operations) (Baltops) 2023 kalojnë në formacion në Detin Baltik, 4 qershor 2023.

Fotografia e Korpusit Detar të Shteteve të Bashkuara, Sgt. Shawn Coover.

Nga z. Federiko Xhuliani (Federico Guliani). Romë, Itali | Ujëra të trazuara, dete shumë të ngrohta. Bota përshkohet nga tensione gjithnjë e më intensive gjeopolitike. të cilat, në një të ardhme hipotetike, mund të gjenerojnë luftëra të reja. Nëse konfliktet e vazhdueshme nuk ishin tashmë të mjaftueshme për të polarizuar qeveritë në blloqe kundërshtare gjeopolitike, në horizont janë të dukshme shenja ogurzeza, që na lejojnë të shohim hijet e përplasjeve të tjera hipotetike. Më lejoni të jem i qartë: nuk është e qartë se çdo zonë e kuqe që ne do të përshkruajmë duhet t'i japë jetë automatikisht një tërheqjeje ushtarake midis fuqive. Përkundrazi, duke shpresuar për veprime diplomatike, duhet shpresuar se qeveritë e përfshira do të jenë në gjendje të shmangin kryqëzimin e armëve. Në çdo rast, është veçanërisht e nevojshme të analizohet e gjithë tabela globale e shahut, për të kuptuar se ku ndodhen këto zona detare të tensionit - ose ku mund të vendosen. Për të kuptuar më mirë të tashmen, sigurisht, por edhe dhe mbi të gjitha në funksion të përgatitjes së ardhshme. ZONA E KUQE E AZISË: TENSIONET NË INDEO-PAQËSOR. Indo-Paqësori është rajoni që duhet të rrethohet me laps të kuq. Pikërisht këtu janë përqendruar zonat më të shumta – dhe ndoshta më të nxehta – detare të tensionit në botë. Në ekzaminimin tonë, është e pamundur të mos nisesh nga Deti i Kinës Jugore, ku ka të paktën dy skenarë makthi. I pari, vë në pikëpyetje Tajvanin, tani i thirrur për t'u marrë me fluturimet e përditshme nga avionët dhe anijet luftarake kineze, që lëpijnë territoret e tij. Konteksti, është si vijon: Pekini e konsideron ishullin një provincë rebele që do të ri-aneksohet - me grep, ose nëse është e nevojshme me mashtrues - ndërsa Taipei e konsideron veten të pavarur, dhe dëshiron të ruajë këtë status. Për ta bërë këtë, kjo e fundit ka forcuar marrëdhëniet me Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e tyre, nga ana e tyre të lumtur të mbështesin – qoftë edhe ushtarakisht, përmes shitjes së armëve – një bastion anti-kinez të vendosur në Azinë Jugore. Po, sepse nga pikëpamja e SHBA-së, Tajvani përfaqëson pengesën e parë të madhe që detyron Kinën të kufizojë zgjerimin e saj detar drejt Oqeanit Paqësor. Në një unazë të tillë, duke shfaqur parimin e një “Indo-Paqësori të lirë, dhe të hapur”, SHBA zakonisht dërgon anije ose aeroplanmbajtëse në ngushticën e Tajvanit. Prandaj është e qartë se rreziku i një aksidenti në zonë, qoftë edhe aksidental, midis automjeteve kineze dhe amerikane është shumë i lartë.

Harta nga Alberto Bellotto. Skenari tjetër në terren, shumë utopik, vë në pikëpyetje një përplasje të mundshme midis anijeve kineze dhe marinës së një prej vendeve në kufi me Detin e Kinës Jugore, e cila mund të shkaktojë një zjarr me një ndërhyrje zinxhir nga qeveritë e tjera. Ende në Azi, vëmendja më e madhe duhet t'i kushtohet Oqeanit Indian, ku Dehli i Ri (Nju Delhi) po përpiqet të konsolidojë praninë e tij, për të krijuar një lidhje me Afrikën Lindore, në një veprim që mund të përplaset me ambiciet e kahershme të Pekinit, i angazhuar për të lidhur ekonominë e tij me atë afrikane përmes Rrugës së Re Detare të Mëndafshit. Hapësira për manovrim rrezikon të jetë shumë e ngushtë për dy fuqitë rivale si Kina dhe India. Megjithatë, shumë më në lindje, qendrat e vëmendjes duhet të përqendrohen në dy zona specifike: midis Japonisë dhe gadishullit Korean - kushtojini vëmendje ngushticave strategjike të Tsushima, Soya dhe Tsugaru - dhe në detin e Japonisë (ose Koresë). Në të dyja rastet, duke krijuar shkëndija me treshen Seul-Tokio-Uashington, gjejmë marinën ruse dhe kineze. NGA LINDJA E MESME NË MESDHE: ZONA TË TJERA TË NXEHTA. Nga ana tjetër, sa është e mundur të dëshmosh shpërthimin e një lufte detare në Evropë? Pas konfliktit në Ukrainë, ekuilibrat lokalë kanë ndryshuar, dhe gjithçka që ishte e sigurt në të kaluarën, është bërë befas e pasigurt. Prania ruse në Detin Mesdhe përfaqëson gjithmonë një kambanë alarmi, ashtu si edhe më në lindje, është e nevojshme të monitorohet se çfarë po ndodh në xhepin e Detit të Zi. Gjithashtu vëmendje kërkon Evropa Veriore. Finlanda është anëtarësuar në NATO, Suedia ende po pret. Ndërkohë, aktivitetet detare në rajon janë bërë më intensive, aq sa shpërthimi që nxori jashtë veprimit gazsjellësin Rrjedha e Veriut (Nord Stream), ka kthyer në qendër të vëmendjes Detin Balltik, i cili, është bërë i njohur si një zonë e ndjeshme strategjike, si dhe në Arktik, për të cilin Kina dhe Rusia kanë vendosur të bashkëpunojnë në disa fusha, duke shkaktuar shqetësimin e bllokut perëndimor. Megjithatë, në Lindjen e Mesme bie në sy çështja e pazgjidhur iraniane: meqenëse marrëdhëniet midis Teheranit dhe Uashingtonit mbeten të këqija, qeveria iraniane, në rast të tensioneve në rritje, mund të aktivizojë gjithmonë të ashtuquajturën levën e Ngushticës së Hormuzit, duke i kapur armikut anijet tregtare, ose duke kufizizuar kalimin e tyre aty. Në një skenar fantazmë të rastit më të keq, Gjiri Persik do të rrezikonte kështu të ndizej. Në kontinentin amerikan, situata është me sa duket më e qetë. Duke përjashtuar detet që rrethojnë SHBA-në, të vetmet zona detare kritike përfshijnë Kubën, Nikaraguan dhe një pjesë të Amerikës Latine. Për sa i përket pikës së parë, Pekini dhe Havana duket se i kanë forcuar marrëdhëniet, me Dragoin gati për të inauguruar një ose më shumë struktura spiunazhi në ishull ,disa hapa larg territorit amerikan. Situata në lidhje me Nikaraguan është e ndryshme: për vite me radhë Dragoi po përpiqet të financojë një kanal alternativ të Panamasë, kanalin e Nikaraguas, për momentin një projekt fantazmë, por që mund të konsiderohet një kërcënim nga Uashingtoni, përballë një rënieje absolute të diplomacisë amerikane. Së fundi, në Amerikën e Jugut, vëmendje kërkon konsolidimi i pranisë kineze në të gjithë rajonin. Gjë që mund të përkthehet gjithashtu në baza të reja dhe në mundësira për Pekinin, për të lundruar në dete të paarritshme më parë. Në atë rast, Shtetet e Bashkuara vështirë se do të qëndrojnë pranë dhe do të shikojnë. Zonat e krizës ndodhen diku tjetër, por, siç e kemi parë, ujërat e gjithë botës po vërshojnë nga tensionet. Nga z. Erton Duka. © Copyright | Agjencia Telegrafike Vox