ÇFARË ËSHTË ITRIUMI? | PSE PO SHKAKTON MOSMARRËVESHJE TË RE MIDIS KINËS DHE SHTETEVE TË BASHKUARA TË AMERIKËS?

Taipei, Republika e Kinës (Tajvan) | Alarmi nuk ka mbërritur ende tek publiku i gjerë, por tensioni po fillon të ziejë në korridoret e industrisë hapësinore, në laboratorët e mikroçipave dhe në zyrat qeveritare.

Për muaj të tërë, një element pothuajse i padukshëm për botën - itriumi - është bërë qendra e heshtur e një mosmarrëveshjeje të re botërore.

Aksionet po bien, çmimet po rriten ndjeshëm, dërgesat po ngecin.

Dhe ndërsa Kina dhe Shtetet e Bashkuara shkëmbejnë premtime për një armëpushim, rrotat e teknologjisë së përparuar po fillojnë të ngadalësohen.

Ky është paralajmëruesi i një krize të re të mundshme mbi metalet e rralla, një kapitull tjetër në një luftë tregtare, që, pavarësisht armëpushimeve, duket se është e destinuar të vazhdojë.

Edhe pse takimi në fund të tetorit midis Presidentit kinez Shi Xhinping (Xi Jinping) dhe homologut të tij amerikan Danlld Tramp (Donald Trump) në Korenë e Jugut ngriti shpresa për një ulje të tensioneve, kufizimet e eksportit të Kinës, të futura në fuqi prillin e kaluar, mbeten kryesisht në fuqi.

Pekini dha një vonesë prej një viti në sistemin e detyrueshëm të licencimit qeveritar për dërgesat e metaleve të rralla dhe produkteve që përmbajnë materiale të ngjashme (përfshirë ato të prodhuara jashtë vendit me të paktën 0.1% burime kineze), në këmbim të një pezullimi të ngjashëm të kufizimeve të fundit të Shtëpisë së Bardhë mbi zinxhirët e furnizimit me teknologji.

Një element thelbësor në një treg nën presion.

Por masa të tjera të futura para përshkallëzimit të fundit mbeten në fuqi.

Rezultati është një shtrëngim i zinxhirit ndërkombëtar të furnizimit që rrezikon të ngadalësojë prodhimin teknologjik të përparuar, të rrisë kostot dhe të sfidojë sektorë të tërë industrialë.

Itriumi luan një rol vendimtar në funksionimin e teknologjive bashkëkohore.

Pa itrium, prodhimi i motorëve të avionëve, turbinave me efikasitet të lartë, sistemeve të përparuara të energjisë dhe gjysmëpërçuesve do të ngadalësohej menjëherë.

Vlera e itriumit qëndron në aftësinë e tij për t'u dhënë forcë termike dhe mekanike materialeve të nënshtruara ndaj temperaturave ekstreme.

Për shembull, fletët e motorëve reaktivë duhet t'i rezistojnë mbinxehjes së zgjatur dhe dridhjeve intensive; itriumi është ai që u lejon atyre të ruajnë integritetin dhe efikasitetin strukturor.

E njëjta gjë vlen edhe për prodhimin industrial të çipave, ku veshjet me bazë itriumi mbrojnë makineritë nga konsumimi kimik dhe sigurojnë saktësi në gdhendjen me plazmë.

Natyra e tij e domosdoshme e ka bërë atë një element kyç të teknologjisë moderne dhe ushtrisë.

Problemi lind nga fakti se, ashtu si me shumë burime të tjera, Kina kontrollon pothuajse tërësisht zinxhirin botëror të furnizimit me itrium.

Jo vetëm që prodhon pjesën më të madhe të tij, por gjithashtu ka njohuritë dhe infrastrukturën për ta rafinuar atë dhe për ta ndarë nga mineralet e tjera të rralla të tokës, një proces kompleks dhe teknologjikisht i përparuar.

Sipas të dhënave të ShBA-ës, Shtetet e Bashkuara të Amerikës importojnë 100% të nevojave të tyre për itrium, 93% e të cilave vijnë direkt nga Kina.

Një varësi kaq e qartë krijon një cenueshmëri të madhe gjeopolitike.

Kur Pekini vendosi të vendoste kufizime në eksport në përgjigje të tarifave të ShBA-ës, i gjithë zinxhiri ndërkombëtar i furnizimit filloi të dobësohej.

Kompanitë raportuan vonesa , vështirësi në marrjen e licencave dhe pasiguri në lidhje me kohën e dorëzimit.

Në tregtinë e metaleve të rralla, mungesa e parashikueshmërisë është shpesh më dëmtuese sesa vëllimet e reduktuara; një sektor i mësuar me dorëzimet thuajse në kohë mund të rrezikohet edhe nga disa javë vonesë.

Varësia globale nga Pekini dhe erozioni i furnizimeve.

Efektet ishin të menjëhershme. Në Evropë, çmimet e oksidit të itritiumit janë rritur ndjeshëm, duke arritur një rritje prej 4400% që nga fillimi i vitit.

Kompanitë e hapësirës ajrore, të cilat, mbështeten shumë në këtë material, kanë shprehur alarm dhe i kanë bërë thirrje qeverisë amerikane të marrë masa urgjente për të zgjeruar prodhimin vendas.

Industria e gjysmëpërçuesve nuk është më pak e shqetësuar; disa kompani e kanë quajtur situatën një kërcënim serioz, duke parashikuar ndikime në kosto, efikasitet dhe afate kohore të prodhimit.

Termocentralet me gaz, të cilat, përdorin itrium në veshjet mbrojtëse të turbinave, po monitorojnë gjithashtu zhvillimet kineze me vëmendje gjithnjë e më të madhe, megjithëse pohojnë se ende nuk kanë përjetuar ndonjë ndërprerje.

Situata me depot jashtë Kinës shton shtresa të mëtejshme kompleksiteti.

Rezervat e disponueshme, sipas vlerësimeve fragmentare, variojnë nga një deri në dymbëdhjetë muaj në varësi të prodhuesit.

Disa tregtarë kanë raportuar tashmë se po mbarojnë materialet; nga sasi në qindra ton, shumë kanë rënë në vetëm disa njësi.

Të tjerë janë plotësisht jashtë stokut.

Kjo paqëndrueshmëri e bën tregun jashtëzakonisht të brishtë dhe nxjerr në pah se si zinxhiri botëror i furnizimit varet nga një numër i kufizuar lojtarësh.

Eksportet kineze në disa vende janë ulur me rreth 30%. Kina, duke synuar të bëhet një fuqi e pavarur teknologjike, prandaj mban një pozicion force dhe një shkallë të lartë diskrecioni, duke rregulluar me kujdes sasitë e lëshuara në tregun ndërkombëtar.

Për më tepër, masat e futura nga Pekini në sektor që nga fillimi kanë qenë mjaft fleksibile për të lejuar që fluksi i dërgesave të modulohet sipas vendimeve politike.

Në frontin politik, armëpushimi tregtar midis Uashingtonit dhe Pekinit ende nuk ka dhënë rezultate konkrete.

Të dyja palët u kanë dhënë negociatorëve afat deri në fund të nëntorit për të përcaktuar kushte më të qarta për eksportet e metaleve të rralla në Shtetet e Bashkuara, por hendeku midis prioriteteve të tyre përkatëse mbetet i madh.

Pekini vazhdon të punojë për një sistem licencimi, të frymëzuar nga mekanizmat e përdorur tashmë nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, i cili, do të lejonte një rrjedhë më të shpejtë vetëm për kompanitë që konsiderohen se nuk kanë lidhje me industrinë ushtarake amerikane.

Kjo do t'i linte në disavantazh shumë kompani perëndimore që operojnë në kufirin delikat midis prodhimit civil dhe aplikimeve të mbrojtjes, duke e komplikuar më tej aksesin në materiale.

Strategjia e Kinës përfshin jo vetëm kontrollin e flukseve tregtare, por edhe menaxhimin e ekspertizës teknike brenda vendit.

Autoritetet kanë filluar të kërkojnë lista të detajuara të specialistëve të metaleve të rralla, duke kufizuar udhëtimet e tyre jashtë vendit dhe duke monitoruar transferimet e mundshme të ekspertizës në vendet rivale.

Në të njëjtën kohë, vazhdojnë ndalimet për eksportin e teknologjive të përparuara për përpunimin e metaleve të rralla, një sektor në të cilin Kina mban një pozicion udhëheqës që nuk ka gjasa të përsëritet në afat të shkurtër.

Kjo qasje e dyfishtë - kontrolli i burimeve fizike dhe kapitalit njerëzor - forcon supremacinë e Kinës dhe pengon përpjekjet për të ndërtuar një zinxhir furnizimi alternativ.

Kundërveprimet e ShBA-ës dhe aleanca me Japoninë.

Megjithatë, Shtetet e Bashkuara po përpiqen të reagojnë.

Projekte të reja industriale, të tilla si ReElement Technologies në Indiana, synojnë të prodhojnë oksid itriumi në vend duke filluar nga dhjetori, me një kapacitet fillestar prej 200 tonësh në vit, që pritet të dyfishohet brenda pak muajsh.

Ndërsa kjo shifër është ende e pamjaftueshme për të mbuluar nevojat e përgjithshme të Amerikës, ajo përfaqëson një hap të parë drejt diversifikimit.

Gjatë vizitës së fundit të Presidentit Tramp (Trump) në Azi, Japonia dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës nënshkruan një marrëveshje për shfrytëzimin e përbashkët të depozitës gjigante nënujore Minamitori, të zbuluar vite më parë në fund të oqeanit Paqësor.

Uashingtoni dhe Tokio kanë njoftuar nisjen e një studimi të përbashkët për të zhvilluar teknologji dhe infrastrukturë të aftë për të nxjerrë këto materiale strategjike nga thellësitë ekstreme të oqeanit, një ndërmarrje që do të kërkojë investime të mëdha dhe bashkëpunim teknik të avancuar.

Megjithatë, mungesa e një zinxhiri të plotë furnizimi - nga nxjerrja deri te rafinimi - e bën tranzicionin të ngadaltë dhe kompleks.

Kina sigurisht që nuk ka ndërmend të heqë dorë lehtësisht nga pozicioni i saj dominues, një levë negociuese thelbësore dhe potencialisht vendimtare.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit