___.png)
VRIMAT E ZEZA JANË TË PËRJETSHME | NUK JANË GLLABËRUESE TË MATERIES - SIÇ JANË PARAQITUR DERI MË TANI - POR VETËM OBJEKTE QË GRUMBULLOJNË MATERIE.
- Agjencia Telegrafike Vox
- May 27, 2024
- 3 min read
Uashington, Amerikë | Ato tërheqin materien, por nuk e gllabërojnë, duke e lënë të rrotullohet nga jashtë në një vorbull fragmentesh: është portreti i ri i vrimave të zeza, që revolucionon rrënjësisht imazhin e tyre.
Edhe pse graviteti i tyre ushtron një tërheqje shumë të fortë mbi materien, kjo nuk mund të hyjë sepse, brenda tyre, koha (siç e përfaqësojmë ne) nuk ekziston.
“Ideja për të mbajtur parasysh është se, duke hyrë në një vrimë të zezë, koha bëhet imagjinare”, fizikani Salvatore Kapocielo (Capozziello), i Departamentit të Fizikës “E. Pancini”, të Universitetit Federiku i Dytë (Federico II) i Napolit, autor i hulumtimit të botuar në revistë me znj. Silvia De Bianki (Bianchi), e Departamentit të Filozofisë “Piero Martinetti”, e Universitetit Shtetëror të Milanos dhe z. Emanuele Battista, gjithashtu i Departamentit të Fizikës të Universitetit Federiku (Federico) II, i Napolit.
“Në teorinë e relativitetit të përgjithshëm ekziston problemi i singulariteteve”, vëren z. Kapocielo (Capozziello), duke iu referuar atyre sistemeve fizike, ekuacionet e të cilëve, në singularitete, humbasin kuptimin.
“Vrimat e zeza dhe Big Bengu - shton ai - janë situata ekstreme në të cilat ne humbim njohuritë e fizikës siç e njohim dhe, bashkë me të, konceptimin e kohës si një parametër që përshkruan normalisht të kaluarën, të tashmen dhe të ardhmen.”
“Kjo ka qenë një shqetësim për dekada, duke filluar nga vetë Ajnshtajni.”
Vrimat e zeza, në veçanti, janë paradigma e singularitetit: teorema të ndryshme - vazhdon fizikani - na tregojnë se përtej horizontit të ngjarjeve lidhja kauzale humbet.
Por kjo nuk është një gjë logjike.
Sipas teorive aktuale, një vëzhgues që ishte jashtë një vrime të zezë do të shihte një objekt që binte në të në një kohë të pafundme, por një vëzhgues në solidaritet me objektin që bie në vrimën e zezë do ta bënte këtë në një kohë të fundme, edhe nëse, në praktika, askush nuk e di se çfarë ndodh në të vërtetë sepse nuk ka asnjë provë eksperimentale që vjen nga brenda vrimës së zezë.
Për këtë arsye ne studiuam se çfarë ndodh kur i afrohemi një vrime të zezë: e vendosëm veten në një sistem koordinatash fizike, të njëjtat që përdoreshin për të studiuar valët gravitacionale, dhe e bëmë atë nën dritën e teorisë së Ajnshtajnit.
Kështu - vazhdon ai - ne kuptuam se kur bie drejt një vrime të zezë shpejtësia zvogëlohet në zero, lakimi bëhet i fundëm (jo i pafund si në prani të veçorive) dhe është e pamundur të futesh në të.
Ndodh fenomeni që tre autorët e artikullit, në veçanti znj. Dianki (De Bianchi), e quajtën kohshmëri: “nëse përtej horizontit të ngjarjeve koha bëhet imagjinare, nuk është më e mundur të trajtohet vrima e zezë si një sistem dinamik dhe nuk është e mundur që të hyjë ndonjë objekt fizik”, vëren z. Kapocielo (Capozziello).
Rrjedhimisht, lënda, edhe pse e tërhequr nga graviteti i vrimës së zezë, nuk është në gjendje të hyjë në brendësi të saj dhe përfundon duke u grumbulluar rreth saj.
Duke zgjidhur një nga problemet më tinëzare të teorisë së relativitetit të përgjithshëm të Ajnshtajnit, tre studiuesit demonstrojnë për herë të parë se vrimat e zeza nuk kanë një singularitet të vërtetë, domethënë, ato nuk do të shkaktonin një kolaps të hapësirë-kohës të rrethuar nga një kufi, i quajtur horizonti i ngjarjeve, nga i cili nuk mund të dilte asgjë.
Teoria e tyre në fakt propozon një fizikë pa singularitet, e cila, në parim, mund të jetë e zbatueshme edhe për mekanikën kuantike.
Horizonti i ngjarjeve do të merrte një përkufizim të ri, duke u bërë kufiri përtej të cilit koha bëhet imagjinare.
“Kjo do të thotë se një vëzhgues mund të arrijë vetëm në horizontin e ngjarjeve, por nuk mund të hyjë në të”, thotë fizikani.
Imazhi i famshëm i vrimës së zezë, i marrë në vitin 2019 nga bashkëpunimi i teleskopit të ngjarjeve Horizon, nuk do të përfaqësonte asgjë tjetër përveç grimcave.
Kjo, përfundon ai, tregon se vrimat e zeza nuk do të ishin gllabëruese të materies, siç janë paraqitur deri më tani, por vetëm objekte që grumbullojnë materie.
Nga z. Erton Duka.
© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox
Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit
