NJË RIVENDOSJE E MARRËDHËNIEVE KINË-INDI? | ÇFARË DUHET TË DINI RRETH SAMITIT MODI-SHI (XI).

Nga znj. Elisë Eires (Alyssa Ayres)*.

Londër, Britani e Madhe | Më 31 gusht 2025, kryeministri indian Narendra Modi do të takohet me presidentin kinez Shi Xhinping (Xi Jinping) në kuadër të samitit të Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait 2025 në Tianjin të Kinës.

Është vizita e parë e njërit prej udhëheqësve në vendin e tjetrit në gjashtë vjet dhe vjen menjëherë pasi ministri i jashtëm kinez Uang Ji (Wang Yi) udhëtoi për në Indi për takime me ministrin indian të Punëve të Jashtme S. Jaishankar dhe këshilltarin e sigurisë kombëtare Ajit Doval për të diskutuar hapat e mëtejshëm në marrëdhëniet e tyre dypalëshe.

Marrëdhëniet ShBA-Indi: Marrëdhëniet Kinë-Indi janë tensionuar vitet e fundit pas një përplasjeje përgjatë kufirit të tyre të diskutueshëm në Himalaje në vitin 2020, ku humbën jetën të paktën njëzet e katër ushtarë.

Por, ndërsa tensionet rriten midis Shteteve të Bashkuara dhe Indisë për shkak të tarifave të reja amerikane mbi mallrat indiane, disa ekspertë besojnë se ky takim mund të shënojë një pikë kthese të madhe për dy gjigantët aziatikë, me implikime për marrëdhëniet ShBA-Indi.

Presidenti i CFR-së, Maik (Mike) Froman, analizon historinë më të rëndësishme të politikës së jashtme të javës.

CFR iu drejtua znj. Elisë Eires (Alyssa Ayres), bashkëpunëtores së lartë të CFR-së për Indinë, Pakistanin dhe Azinë Jugore, për të kuptuar këtë takim dhe çfarë mund të nënkuptojë ai për interesat e ShBA-ës në Azi.

Ajo është gjithashtu profesoreshë e historisë dhe çështjeve ndërkombëtare, dhe dekane e Shkollës Elliott të Çështjeve Ndërkombëtare në Universitetin George Washington.

Pse po takohen Modi dhe Shi (Xi) tani, dhe a është i rëndësishëm ky samit?

Mendoj se ka të ngjarë që ata të takohen më konkretisht në një moment të caktuar.

Ata u takuan kohët e fundit, në vitin 2024, në margjinat e samitit të BRICS-it në Rusi, kështu që nuk është se nuk janë takuar së bashku - ata thjesht nuk kanë pasur një vizitë reciproke në vendet e njëri-tjetrit që nga viti 2019.

Këtë javë ata do të ulen për më shumë sesa vetëm një dalje mënjanë të shkurtër në margjinat e Samitit të Organizatës së Bashkëpunimit të Shangait (SCO) në Kinë.

Pse është domethënëse? Do të ishte e rëndësishme në çdo kohë, dhe samitet e mëparshme morën vëmendje të konsiderueshme, por ky takim dypalësh zhvillohet në një moment përçarjeje të madhe në marrëdhëniet e Indisë me Shtetet e Bashkuara.

Kjo po ngre të gjitha llojet e pyetjeve nëse Shtetet e Bashkuara po e bëjnë Delhin e Ri të largohet nga Uashingtoni dhe të kërkojë të kufizojë më tej marrëdhëniet e Indisë në skenën botërore.

Vetëm Modi mund t'i përgjigjet pyetjes “pse tani” por unë mendoj se ky sfond gjeopolitik i jep kësaj vizite të veçantë një rëndësi më të madhe në këtë kohë.

Kina dhe India kanë pasur një kufi të kontestuar për dekada të tëra, një kufi që çoi në një konflikt fatal vetëm pak vite më parë dhe i cili do të jetë një pikë e rëndësishme diskutimi.

Cilat tema të tjera mund të jenë në tryezë?

Ne e dimë se ata do të flasin për kufirin. Kjo është një zonë që ka sfiduar zgjidhjen për dekada të tëra.

Ata shkuan në luftë përtej kufirit në vitin 1962 dhe u përleshën përsëri përgjatë tij në vitin 2020 në rajonin Galuan (Galwan), duke rezultuar në vdekjen e pranuar të të paktën njëzet e katër personave.

Çështjet kufitare përbënin një pjesë të rëndësishme të vizitës së ministrit të jashtëm kinez në Indi këtë javë.

Nëse shikoni deklaratën zyrtare të lëshuar nga Ministria Indiane e Punëve të Jashtme mbi çështjet kufitare që rezultuan nga vizita e Uangut (Wang), ajo ka një program të tërë hapash për të rinisur bisedat rreth kufirit dhe përcaktimit të kufijve.

Kjo përfshin atë që ata e kanë quajtur korrje e hershme - identifikimin e zonave përgjatë kufirit të pashënuar që mund të jenë më të lehta për t'u zgjidhur, ndoshta duke u përpjekur të sigurohen disa fitore të hershme në atë front, duke i lënë zonat më të vështira (zonat që krijojnë mosmarrëveshje më të rëndësishme) për më vonë.

Çështja kufitare mbetet objekt i dialogut të vazhdueshëm midis Kinës dhe Indisë, por njëzet e katër raunde negociatash nuk kanë rezultuar në zgjidhje.

Marrëdhëniet tregtare dhe ekonomike do të jenë në krye të axhendës. Ato kanë një marrëdhënie të rëndësishme tregtare.

Unë besoj se Kina është ende partneri më i madh tregtar i Indisë në mallra, megjithëse vëllimi është shumë afër Shteteve të Bashkuara, duke u lëkundur rreth të njëjtit nivel.

Por India ka një deficit tregtar me Kinën dhe e ka pasur prej vitesh, gjë që është një burim i vazhdueshëm zhgënjimi për Delhin e Ri. (Këtu, do të theksoja se në të kundërt, India ka një suficit tregtar me Shtetet e Bashkuara, siç e ka theksuar Presidenti Danlld Tramp - Donald Trump).

Ata ka të ngjarë të flasin më tej rreth lidhshmërisë dhe lidhjeve midis njerëzve, bazuar në njoftimin gjatë vizitës së Uangut (Wang) në Indi se fluturimet direkte midis Kinës dhe Indisë do të rifillojnë.

Fluturimet direkte u ndërprenë gjatë pandemisë COVID-19 dhe më pas u mbajtën të pezulluara pas konfliktit të Galuanit (Galwan) në vitin 2020.

Mendoj se do të ketë disa specifikime të mëtejshme të lehtësimit të vizave gjatë samitit Modi dhe Shi (Xi), ndoshta disa detaje më zyrtare mbi mekanizmat e mëtejshëm për të përmirësuar lidhjet midis njerëzve dhe, natyrisht, lidhjet e biznesit.

Ata mund të diskutojnë çështje të ujit.

Kjo ishte diçka që u përfshi edhe në listën e rezultateve nga vizita e Uangut (Wang) në Indi.

Nëse e shikoni atë dokument, ata shkëmbyen pikëpamje mbi bashkëpunimin ndërkufitar të lumenjve dhe ranë dakord t'i japin rol të plotë mekanizmave në nivel ekspertësh midis Indisë dhe Kinës për lumenjtë ndërkufitarë.

Lumi Brahmaputra, mjaft i rëndësishëm për Indinë Verilindore, buron në Kinë në Rrafshnaltën Tibetiane dhe Kina po ndërton një digë në këtë lumë.

Pakistani ka të ngjarë të jetë gjithashtu një temë në axhendë.

Kina ka një marrëdhënie shumë të fortë miqësie në çdo kohë me Pakistanin dhe India kohët e fundit e ka pezulluar Traktatin e Ujërave të Indusit pas sulmit terrorist të prillit në Kashmir.

Kina mund ta ngrejë Traktatin e Ujërave të Indusit si një çështje shqetësuese në emër të partnerit të saj të ngushtë Pakistanit.

Modi ka të ngjarë të ngrejë shqetësimet indiane në lidhje me Pakistanin dhe terrorizmin ndërkufitar, megjithëse është e vështirë të shihet se si kjo do të rezultonte në ndonjë përparim të rëndësishëm të çfarëdo lloji.

A ka gjasa të ketë ndonjë përparim të madh në samit?

Do të habitesha nëse do të shpalleshin përparime të mëdha nga ky samit.

Ndoshta duhet të kërkojmë disa njoftime modeste që do të shërbenin për të ilustruar hapat e mëtejshëm në riangazhimin pas kësaj ndërprerjeje të gjatë.

Për shembull, mundësia e heqjes së ndalimit të TikTok dhe platformave të tjera dixhitale kineze, të cilat janë bllokuar në Indi që nga përplasja e Galuanit (Galwan).

Çështjet në lojë në marrëdhëniet Kinë-Indi, sinqerisht, janë shumë të vështira për t'u zgjidhur nga India, qoftë për çështjet kufitare të ndjeshme në nivel kombëtar, apo për pikat e ndryshme të mundshme të nxehta të brendshme kur bëhet fjalë për çështjet tregtare dhe ekonomike.

A mund ta quajmë këtë samit një rivendosje të marrëdhënieve Kinë-Indi? Si mund të ndikojë shtytja e fundit e tarifave të Trampit (Trump) në rezultatet e samitit?

Ata mund ta quajnë shumë mirë një rivendosje. Mendoj se edhe nëse nuk e bëjnë, duket se vëzhguesit e çështjeve strategjike globale do ta quajnë këtë një rivendosje, gjë që mund të jetë po aq e rëndësishme për perceptimet.

Duke u kthyer te pyetja juaj e mëparshme në lidhje me rëndësinë e kohës, kjo ndodh në sfondin e një përkeqësimi shumë alarmues dhe mjaft të menjëhershëm të lidhjeve ShBA-Indi rreth vendimit të administratës Tramp (Trump) për të aplikuar jo vetëm një tarifë prej 25 përqind ndaj Indisë, por edhe për të shtuar një tarifë tjetër prej 25 përqind si sanksion për blerjet indiane të naftës ruse.

Kjo ka krijuar një mosmarrëveshje krejt të re, me Indinë që kundërshton me forcë.

Mediat indiane dhe analistët strategjikë janë të indinjuar, kështu që ekziston një dimension i diplomacisë publike këtu që po shkon keq për Uashingtonin.

Njerëzit pyesin veten pse Shtetet e Bashkuara, të cilat kanë ndërtuar në bashkëpunim një partneritet të fortë strategjik me Indinë për dekada, papritmas do ta trajtojnë partnerin e tyre të ngushtë strategjik më keq se disa nga konkurrentët e tyre më të fortë.

Kina nuk po merr tarifa ndëshkuese si kjo për importet e saj masive të naftës ruse, kështu që trajtimi i ndryshëm është i vështirë për t'u pajtuar.

Një element i rëndësishëm që i ka afruar Shtetet e Bashkuara dhe Indinë gjatë njëzet e pesë viteve të fundit ka qenë një shqetësim i përbashkët në lidhje me ekuilibrin e fuqisë në Azi.

Nëse India tani ka shqetësime më të forta në lidhje me Shtetet e Bashkuara në skenën botërore - disa shqetësime që mund të ndahen në disa mënyra me Kinën - kjo ndryshon tërësisht themelin e bisedës.

A mund të presim më shumë bashkëpunim midis Kinës dhe Indisë në skenën globale në të ardhmen?

Kjo do të jetë një gjë vërtet interesante për t’u vlerësuar nga ky samit. Do të vëzhgoj se çfarë do të identifikojnë dhe do të bien dakord publikisht si rezultatet e tyre të ardhshme.

Rezultatet e vizitës së ministrit të jashtëm kinez në Indi janë pothuajse tërësisht të përqendruara në çështjet dypalëshe.

Mund të jetë shumë e mundur që ata të zhvillojnë një program më të fortë ose të forcojnë bashkëpunimin që kanë pasur në mjedise shumëpalëshe - duke përfshirë grupin BRICS, duke zhvilluar së bashku Bankën e Re të Zhvillimit si Banka BRICS.

Ata bashkëpunojnë me Bankën Aziatike të Investimeve në Infrastrukturë.

A do të trajtojnë shqetësimet e përbashkëta në lidhje me qeverisjen globale dhe Jugun Global?

Kjo historikisht ka qenë një fushë e njëfarë bashkëpunimi midis Kinës dhe Indisë, edhe kur ato kanë disa dallime mjaft të rëndësishme dypalëshe, dhe madje edhe kur ato konkurrojnë për ndikim.

Do të vija bast se do të shohim disa rezultate që tregojnë për një bashkëpunim më të thellë shumëpalësh dhe/ose global në një farë mënyre që do të rezultojë nga ky samit.

Kjo intervistë është redaktuar për gjatësi dhe qartësi. Ajo përfaqëson vetëm pikëpamjet dhe opinionet e të intervistuarit.

Këshilli për Marrëdhëniet me Jashtë është një organizatë, grup mendimtarësh dhe botues i pavarur dhe jopartiak me anëtarësim, dhe nuk mban qëndrime institucionale për çështje politikash.

*Znj. Elisë Eirës (Alyssa Ayres) është bashkëpunëtore e lartë e asociuar për Indinë, Pakistanin dhe Azinë Jugore në Këshillin për Marrëdhëniet me Jashtë.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit