GUINE | UDHËHEQËSI USHTARAK I TRANZICIONIT TË PAS GRUSHTIT USHTARAK TË SHTETIT MAMADI DUMBUIA (DOUMBOUYA) DREJT POSTIT TË PRESIDENTIT.

Konakri, Guine | Guinea do të mbajë zgjedhjet presidenciale të dielën, më 28 dhjetor.

Kjo shënon sfidën e parë të madhe politike për vendin e Afrikës Perëndimore që nga rrëzimi i presidentit të hershëm Alfa Konde (Alpha Condé), në muajin shtator të vitit 2021.

Megjithatë, pas katër vitesh tranzicioni të qeverisur nga një juntë ushtarake që mori pushtetin nëpërmjet një grushti shteti, perspektiva e një votimi vërtet demokratik duket ende e largët.

Trendi është gjithmonë i njëjtë.

Pas zhvillimeve të ngjashme në vendet e tjera të Sahelit - mendoni për Malin, Çadin ose Gabonin - në Guine, udhëheqësi ushtarak i tranzicionit Mamadi Dumbuia (Doumbouya) përfundimisht nuk e mbajti premtimin e tij për të mos kandiduar për president dhe në vend të kësaj t'ia dorëzonte pushtetin civilëve.

Të dielën, megjithatë, ai do të jetë favoriti për të siguruar një zgjedhje të dytë, të mbështetur nga përjashtimi i partive kryesore të opozitës dhe imazhi i një udhëheqësi të aftë që ai ka ndërtuar gjatë katër viteve të fundit.

Përveç udhëheqësit de facto, Gjykata Supreme e Guinesë ka vërtetuar nëntë kandidatura.

Midis kandidatëve për president janë ish-Ministrja e Jashtëme Makale Kamara (Makalé Camara) - e vetmja grua në garë - ish-ministri Abdulaie Jero Balde (Abdoulaye Yéro Baldé) dhe presidentja e Bllokut Liberal Faia (Faya) Lansana Millimono, një nga zërat më kritikë të juntës në pushtet.

Eliminimi i çdo nostalgjie politike apo kontestimi të brendshëm ishte strategjia e parë e përdorur nga ish-shefi i Forcave Speciale Dumbuia.

Ky ishte rasti për partinë e ish-Presidentit Konde (Condé), Tubimi i Popullit të Guinesë (RPG), dhe për Bashkimin e Forcave Demokratike të Guinesë (UFDG) të udhëhequr nga ish-kryeministrja Kellu (Cellou) Dalein Diallo.

Këto parti kërcënohen me shpërbërje dhe udhëheqësit e tyre janë përjashtuar nga gara.

Mediat që nuk janë në përputhje me politikat e juntës në pushtet janë pezulluar gjithashtu.

Të dielën, më 21 dhjetor 2025, Autoriteti Rregullator i Medias njoftoi pezullimin e kanalit të lajmeve “Africa 24” për praktikë të paligjshme të profesionit.

Ky është pezullimi i parë i një kanali ndërkombëtar të njoftuar nga autoriteti, i cili, tashmë ka pezulluar, përkohësisht ose përgjithmonë, disa media në vitet e fundit.

Kandidatura e z. Dumbuia për zgjedhjet e së dielës u mundësua nga miratimi i Kushtetutës së re në muajin shtator.

Teksti i ri e zgjat mandatin presidencial në shtatë vjet, duke ruajtur një mandat të vetëm të rinovueshëm, ndërsa lejon gjithashtu kandidatë të pavarur, siç është ai që vetë z. Dumbuia ka paraqitur për 28 dhjetor.

Opozita e ka bojkotuar kryesisht tekstin, duke denoncuar një proces të errët dhe kontrollin ushtarak në rritje mbi qeverisjen e vendit.

Sidoqoftë, për z. Mamadi Dumbuia, rreziqet të dielën janë të qarta; transformimi i legjitimitetit de facto në legjitimitet de jure.

Analistët parashikojnë se afërsisht 6.7 milionë votues do të hedhin votat e tyre, nga një popullsi prej afërsisht 14.4 milionë banorësh.

Pjesëmarrja ka të ngjarë të varet nga perceptimi publik i legjitimitetit të procesit zgjedhor, por rezultati duket të jetë një përfundim i paracaktuar.

Një ngjashmëri e normalitetit jep prania e disa misioneve të vëzhgimit të zgjedhjeve, përfshirë atë të Komunitetit Ekonomik të Shteteve të Afrikës Perëndimore (ECOWAS), pavarësisht se vendi u pezullua zyrtarisht nga organizata në vitin 2021 pas grushtit të shtetit.

Ligji përcakton që, në rast dyshimi për drejtësinë e votimit, Gjykata Kushtetuese duhet të vendosë brenda tetë ditëve nga votimi.

Që nga marrja e detyrës, z. Dumbuia e ka ankoruar platformën e tij në masa shtrënguese, duke theksuar luftën kundër korrupsionit dhe një shkallë të caktuar disipline si mjete kyçe për të rigjallëruar vendin.

Pajtimi kombëtar dhe rivendosja e besimit në institucione kanë qenë tema të përsëritura të fushatës së tij zgjedhore, të gjitha elementë që z. Dumbuia - një ish-oficer në Legjionin e Huaj Francez - i ka orientuar drejt një nacionalizmi të burimeve kombëtare, duke filluar me projektin e minierave Simandou në jugperëndim të vendit.

Vendndodhja është depozita më e pasur e pashfrytëzuar e xehes së hekurit në Konakrinë qendrore, aq sa i ka dhënë emrin strategjisë kombëtare të zhvillimit, “Simandou 2040”.

Puna, fillimi i së cilës është shtyrë që nga viti 1997, filloi zyrtarisht muajin e kaluar nën udhëheqjen e partnerëve anglo-australianë Rio Tinto dhe kinezë, të cilët, mbajnë një pjesë prej 75 përqind.

“Guinea nuk është më në shitje, nuk është më në mëshirën e askujt, qëndron krenare”, deklaroi së fundmi një zëdhënës i qeverisë në një tubim zgjedhor.

Gjatë katër viteve të fundit, junta e z. Dumbouia është zotuar të ndërtojë infrastrukturë në vend, duke rritur kapacitetin e eksportit të vendit nga pesë në nëntë porte.

Duke u mbështetur në rritjen e çmimeve ndërkombëtare të boksitit dhe rritjen e prodhimit kinez të aluminit, Guinea eksportoi afërsisht 48.6 milionë ton mineral në tremujorin e parë të vitit, duke konfirmuar pozicionin e saj si eksportuesja kryesore në botë e mineralit.

Ky arritje i ka lejuar juntës të mburret me një PBB të dyfishuar dhe të parashikojë një vit 2026 me vrull dhe rimëkëmbje, duke konsoliduar krenarinë e ushtrisë për të qenë në gjendje të udhëheqë vendin pavarësisht pohimit të pushtetit që erdhi me grushtin e shtetit.

Këto premtime ka të ngjarë të jenë të mjaftueshme për të riemëruar z. Dumbuia në zgjedhjet e së dielës, por udhëheqja e vendit do të duhet t'i adresojë këto premtime në muajt e ardhshëm, ndërsa zhvillohen zhvillime më të gjera ekonomike dhe politike rajonale.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit