___.png)
SHPJEGUES: ÇFARË ËSHTË KONVENTA E VJENËS PËR MARRËDHËNIET DIPLOMATIKE DHE SI LIDHET AJO ME INCIDENTIN MEKSIKË-EKUADOR?
- Agjencia Telegrafike Vox
- Apr 12, 2024
- 5 min read
Updated: Jun 13
Londër, Britani e Madhe | Konventa e Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike e vitit 1961 qëndron si një traktat themelor në fushën e së drejtës ndërkombëtare, duke përcaktuar strukturën për ndërveprimet diplomatike ndërmjet shteteve sovrane.
Kjo marrëveshje thelbësore siguron të drejtat dhe mbrojtjen e misioneve diplomatike, duke u dhënë diplomatëve lirinë për të kryer detyrat e tyre pa pengesa ose frikësim nga shteti pritës.
E ratifikuar më 18 prill 1961 dhe e zbatuar zyrtarisht më 24 prill 1964, kjo konventë ka marrë miratimin e gjerë, me 193 vende që kanë ratifikuar kushtet e saj, duke nënvizuar rolin e saj kryesor në edukimin e marrëdhënieve të përzemërta ndërkombëtare.
Konventa kodifikon zakonet dhe praktikat e vjetra të ndërveprimeve diplomatike, duke ofruar një grup të plotë udhëzimesh për sjelljen e diplomacisë.
Ajo ka qenë e dobishëme në lehtësimin e marrëdhënieve paqësore ndërkombëtare, duke ofruar një plan për komunikimin dhe ndërveprimin midis shteteve.
Ndërsa qëllimi parësor i marrëdhënieve diplomatike është ruajtja e kanaleve të komunikimit edhe në mes të mosmarrëveshjeve, disa kriza ose veprime janë konsideruar aq të rënda sa që vendet zgjedhin të ndërpresin përkohësisht ose përgjithmonë përfaqësimin diplomatik, siç e kemi parë ditët e fundit me përshkallëzimin midis Meksikës dhe Ekuadorit.
Në një shpërfillje të pacipë të normave diplomatike ndërkombëtare, ambasada meksikane në Kuito (Quito), Ekuador, u bë pika qendrore e një krize diplomatike më 5 prill 2024, kur forcat e policisë dhe ushtarake ekuadoriane sulmuan ambientet për të arrestuar ish-zëvendëspresidentin ekuadorian Jorge Glas.
Ky akt ndërhyrës jo vetëm që shkeli shenjtërinë e ambasadës, por gjithashtu shpërfilli Konventën e Vjenës të vitit 1961 mbi Marrëdhëniet Diplomatike dhe Konventën e Karakasit të vitit 1954 për Azilin Diplomatik, duke provokuar Meksikën të pezullojë marrëdhëniet diplomatike me Ekuadorin dhe duke shkaktuar një kaskadë reagimesh diplomatike nga kombet në mbarë botën.
Shumë shtete kanë shprehur shqetësimet e tyre për shkeljen e dukshme nga Ekuadori të Konventës së Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike duke hyrë pa leje në ambientet diplomatike të një shteti të huaj.
Ministrja e Jashtme meksikane, Alicia Bárcena iu përgjigj polemikave duke thënë: “Ngjarjet e fundit në Meksikë kanë mbështetur nevojën për këtë traktat. Meksika do të apelojë në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë për të denoncuar përgjegjësinë e Ekuadorit për shkeljet e ligjit ndërkombëtar.”
Por çfarë është traktati?
Çfarë bën?
Dhe si u shkel në rastin e Meksikës dhe Ekuadorit?
KONVENTA E VJENËS PËR MARRËDHËNIET DIPLOMATIKE: DISPOZITAT THEMELORE.
Konventa parashtron disa dispozita kyçe që synojnë të garantojnë kryerjen efektive të çështjeve diplomatike, duke përfshirë paprekshmërinë e ambienteve diplomatike siç përcaktohet në nenin 22, i cili thotë se ambientet e ambasadës janë të pacenueshme dhe agjentët e vendit pritës nuk mund të hyjnë në to pa pëlqimin e kreut të misionit.
Dispozita të tjera kryesore të konventës përfshijnë:
1- Paprekshmëria personale: Neni 29 u siguron diplomatëve imunitet nga arrestimi ose ndalimi, dhe rezidencat e tyre private mbrohen gjithashtu sipas nenit 30.
2- Imuniteti nga ndjekja penale: Neni 31 u siguron diplomatëve imunitet nga juridiksioni penal i shtetit pritës.
Atyre u akordohen gjithashtu shkallë të ndryshme imuniteti nga juridiksioni civil dhe administrativ i vendit pritës.
3- Liria e Lëvizjes: Vendi pritës duhet të sigurojë lirinë e lëvizjes dhe udhëtimit në territorin e tij për diplomatët sipas nenit 26.
4- Çanta Diplomatike: Neni 27 i lejon misionit diplomatik të dërgojë dhe të marrë dokumente dhe materiale të nevojshme pa u hapur apo inspektuar nga vendi pritës.
5- Përdorimi i Personave Non Grata (PNG): Dëbimi i ambasadorëve është një masë e rëndë diplomatike, por brenda të drejtave të vendeve sovrane nëse ata besojnë se Konventa e Vjenës është shkelur ose si përgjigje ndaj tensioneve serioze dypalëshe.
Deklarata e personave non grata (neni 9) është një mekanizëm që përdoret shpesh në mosmarrëveshjet diplomatike.
Rastet specifike ku ambasadorët ose agjentët e tjerë diplomatikë janë shpallur persona non grata janë shpesh rezultat i tensioneve dypalëshe ose shkeljeve të sjelljes që priten nga konventa.
Rastet e profilit të lartë shpesh ia dalin publikut, zakonisht në kontekstin e spiunazhit, ndërhyrjes në punët e brendshme ose mosmarrëveshjeve të tjera diplomatike.
SFONDI DHE APLIKIMI PËR INCIDENTIN MEKSIKË-EKUADOR.
Sfondi i polemikës Meksikë-Ekuadori fillon në muajin dhjetor të vitit 2023 kur z. Jorge Glas, duke kërkuar strehim nga persekutimi i dyshuar politik, kërkoi azil në ambasadën meksikane.
I dënuar më parë për akuza për korrupsion, duke përfshirë ryshfet dhe shoqërim të paligjshëm, z. Glas e gjeti veten në qendër të një stuhie politike.
Situata u përshkallëzua kur Meksika i dha atij azil politik, duke zemëruar Ekuadorin dhe duke krijuar terrenin për një përballje diplomatike.
Incidenti që përfshin presidentin e Meksikës Andrés Manuel López Obrador, ambasadën meksikane në kuito (Quito), dhe arrestimin e z. Glas, mund të shikohen përmes thjerrëzave të disa dispozitave të Konventës së Vjenës për Marrëdhëniet Diplomatike.
Për shembull, hyrja me forcë në ambasadën meksikane nga policia ekuadoriane bie ndesh drejtpërdrejt me paprekshmërinë e ambienteve diplomatike të përcaktuara nga konventa.
Gjithashtu, arrestimi i z. Jorge Glas brenda ambasadës, nëse ai ishte nën mbrojtjen e misionit diplomatik meksikan, ngre gjithashtu pikëpyetje serioze për shkeljen e paprekshmërisë personale dhe mbrojtjen e imunitetit që u jepet individëve në ambientet diplomatike.
Në kontekstin e incidentit të fundit me Meksikën dhe Ekuadorin, ku pati shkelje të normave diplomatike, u shkelën dispozitat kryesore të Konventës së Vjenës.
Hyrja me forcë në ambasadën meksikane dhe arrestimi i një individi brenda ambienteve diplomatike bien ndesh me paprekshmërinë dhe mbrojtjen e imunitetit të përshkruar në Konventë.
Vendimi i Meksikës për të pezulluar marrëdhëniet diplomatike thekson seriozitetin e shkeljes dhe rëndësinë e respektimit të normave diplomatike për bashkëpunimin ndërkombëtar.
PASOJAT E SHPALOSURA TË KRIZËS: PËRGJIGJET DIPLOMATIKE.
Pas kontrollit në ambasadë dhe kapjes së z. Glas, një valë dënimi ndërkombëtar shpërtheu në të gjithë globin.
Vende të tilla si Kanadaja, Kili, Kolumbia dhe shumë të tjera denoncuan me shpejtësi shkeljen e Konventës së Vjenës nga Ekuadori.
Ata theksuan rëndësinë e madhe të respektimit të protokolleve diplomatike të vendosura, respektimit të paprekshmërisë së misioneve diplomatike dhe garantimit të sigurisë së personelit diplomatik, një ndjenjë e jehonë nga organizma dhe organizata të ndryshme ndërkombëtare.
Ministria e Punëve të Jashtme, Tregtisë Ndërkombëtare dhe Adhurimit të Argjentinës e dënoi sulmin, duke bërë thirrje për respektim të plotë të konventave të azilit diplomatik dhe marrëdhënieve.
Bahamasi, përmes Ministrit të Jashtëm Fred Miçll (Mitchell), dënoi sulmin dhe kërkoi respektimin e ligjit ndërkombëtar dhe Konventës së Vjenës.
Bolivia shprehu solidaritetin me Meksikën, ndërsa Brazili nënvizoi nevojën për të hedhur poshtë veprimet e Ekuadorit si një precedent të rrezikshëm.
Reagime të tjera erdhën nga Kosta Rika, Republika Domenikane dhe Panamaja (në një komunikatë të përbashkët ), si dhe Kuba, Guatemala dhe Hondurasi.
Nikaragua shkoi më tej, duke ndërprerë marrëdhëniet e saj diplomatike me qeverinë ekuadoriane dhe duke shprehur mbështetje dhe solidaritet me Meksikën.
Mbretëria e Bashkuar, SHBA dhe Organizata e Shteteve Amerikane gjithashtu iu bashkuan korit të dënimit, duke kërkuar diplomacinë dhe respektimin e normave të vendosura.
OKB, përmes zëdhënësit Stéphane Dujarric, i bëri jehonë shqetësimeve për incidentin, duke theksuar paprekshmërinë e ambienteve diplomatike dhe duke bërë thirrje për një zgjidhje paqësore midis Meksikës dhe Ekuadorit.
Me komunitetin ndërkombëtar që qëndron i unifikuar në kritikat e tij, incidenti në ambasadën meksikane shërben si një kujtesë e fortë e brishtësisë së marrëdhënieve diplomatike dhe nevojës thelbësore për të mbështetur parimet e së drejtës ndërkombëtare, diplomacinë dhe traktatet që lidhin detyrimet tona ndërkombëtare.
Nga z. Erton Duka.
© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox
Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit
