NË REVOLUCIONIN FRANCEZ VALA E PANIKUT E NJOHUR SI “FRIKA E MADHE” U PËRHAP SI VIRUS DUKE LËVIZUR NËPËR RRJETIN RRUGOR ME SHPEJTËSI MESATARE PREJ 45 KILOMETRASH NË DITË.

Sulmi mbi Bastijë

Paris, Francë | Në vitin 1789, në fillim të Revolucionit Francez, vala e panikut e njohur si “Frika e Madhe” u përhap në të gjithë popullsinë si një virus, duke lëvizur nëpër rrjetin rrugor me një shpejtësi mesatare prej 45 kilometrash në ditë dhe duke goditur më rëndë zonat më të pasura dhe më të shkolluara të vendit.

Kjo tregohet nga modelet epidemiologjike që përdoren zakonisht për të studiuar përhapjen e sëmundjeve dhe të aplikuara në këtë fenomen historik shoqëror nga studiuesit në Universitetin e Milanos në bashkëpunim me Universitetin e Parisit 8 dhe Universitetin e Tulonit.

Gjetjet, të cilat, janë gjithashtu të dobishme për deshifrimin e fenomeneve aktuale, siç është përhapja e lajmeve të rreme, janë botuar në revistën “Nature”.

Studimi rindërton hap pas hapi përhapjen e “Frikës së Madhe” midis 20 korrikut dhe 6 gushtit 1789, kur një valë e pakontrolluar thashethemesh u përhap në të gjithë Francën rreth bandave të armatosura dhe komploteve të kurdisur nga aristokracia për të shtypur Revolucionin.

Ky panik nxiti revoltat fshatare kundër pronarëve të tokave dhe shkatërrimin e dokumenteve feudale (ngjarje që e shtynë Asamblenë Kombëtare të shpallte fundin e privilegjeve feudale më 4 gusht).

Studiuesit kryqëzuan burimet historike, hartat e lashta dhe të dhënat demografike dhe socioekonomike nga periudha (siç janë çmimet e drithërave, shkrim-leximi dhe pronësia e tokës), duke i ripërpunuar ato duke përdorur një qasje inovative të bazuar në modele epidemiologjike.

Ata zbuluan se “Frika e Madhe” u përhap nëpër rrugë, duke ndjekur një model të ngjashëm me atë të viruseve, dhe arriti kulmin më 30 korrik 1789.

Studiuesit llogaritën gjithashtu se thashethemet u përhapën me një shpejtësi mesatare prej 45 kilometrash në ditë nga fshati në fshat, dhe se 40 përqind e vendeve të përfshira ishin pranë një stacioni postar.

Zonat me shkrim-lexim dhe pasuri më të lartë (por edhe çmime më të larta të drithërave) ishin më të prekurat.

Kjo sugjeron që “Frika e Madhe” nuk ishte vetëm një reagim emocional i pakontrolluar, por një përgjigje ndaj një situate të paqëndrueshme për shkak të çmimeve marramendëse të drithërave dhe ligjeve të pronësisë së tokës të pafavorshme për fermerët.

“Frika e Madhe përfaqëson një shembull të rolit që luajti përhapja e thashethemeve në përhapjen e virusit”.

Qasja inovative e këtij hulumtimi tregon se fenomenet shoqërore (madje edhe ato nga më shumë se dy shekuj më parë) mund të analizohen me mjete shkencore moderne.

Ashtu si rrjetet shoqërore përhapin informacion (dhe dezinformata) sot, edhe rrjetet fizike në shekullin e 18-të (rrugët, zyrat postare, komunikimet zyrtare) mund të shkaktojnë reaksione zinxhir në shkallë kombëtare.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit