GJENDEN MBETJE NJERËZORE 6000-VJEÇARE POR ASKUSH NË PLANET NUK E KA ADN-në E TYRE | SHKENCËTARËT NUK JANË NË GJENDJE T'I PËRGJIGJEN ENIGMËS.

Bogotë, Kolumbi | Gërmimet në Kolumbi kanë zbuluar mbetje të lashta njerëzore që krijojnë një enigmë të re dhe të papritur shkencore.

Analiza e ADN-së e mbetjeve skeletore që datojnë gati 6000 vjet më parë ka zbuluar tipare gjenetike që nuk lidhen drejtpërdrejt me ndonjë popullsi tjetër të njohur të lashtë apo moderne në Amerikën e Jugut - një fakt që përmbys atë që dinim deri më tani rreth origjinës së banorëve të parë të kontinentit.

Një prejardhje e humbur: Këta njerëz jetonin në Altiplano të Bogotës, malësitë e Kolumbisë së sotme, dhe gradualisht kaluan nga jeta e gjuetarit-mbledhësit në bujqësi.

Megjithatë, ndërsa kultura e tyre duket se ka lulëzuar për mijëra vjet, ajo u zhduk pa lënë një gjurmë gjenetike në popullatat e sotme.

Sipas studimit të botuar në Science Advances, studiuesit që analizuan ADN-në mitokondriale dhe bërthamore nga 21 persona që jetuan në zonë midis 6000 dhe 500 vjet më parë nuk gjetën pasardhës të drejtpërdrejtë gjenetikë.

Në vend të kësaj, ata identifikuan afinitete me banorët e sotëm të Isthmit të Panamasë, të cilët, flasin gjuhë në familjen Çibançe (Chibchan).

Korniza gjeografike dhe kohore e individëve të analizuar të lashtë dhe modernë të shkallëzuar.

Zhdukje gjenetike apo asimilim?

Mbetet e paqartë nëse këta para-kolumbianë u zhdukën plotësisht apo nëse u përzien me grupe të tjera lokale në një masë të tillë saqë gjurma e tyre gjenetike është tretur dhe nuk është më e dallueshme.

Sidoqoftë, gjetja tregon ekzistencën e një kulture që nuk la pasardhës të drejtpërdrejtë dhe nuk përputhet me asnjë nga linjat tashmë të hartuara në Amerikën e Jugut.

Në kërkim të rrënjëve të amerikanëve vendas: Origjina e popujve indigjenë të Amerikave gjurmohet te popullatat nga Siberia dhe Azia Lindore që migruan në kontinent përmes Urës së Tokës së Beringut rreth 16000 vjet më parë.

Nga këto erdhën tre linja kryesore që u përhapën në Amerikë.

Njëra e përfaqësuar nga fëmija Anzick-1 që jetoi 12700 vjet më parë në Montana.

E dyta nga banorët e lashtë të Ishujve të Kanalit të Kalifornisë.

E treta nga popullatat e hershme të Amerikës Qendrore dhe Jugore, si Belize, Brazili dhe Kili.

Folësit e gjuhës çibçane, që tani gjenden kryesisht në Amerikën Qendrore jugore, tregojnë afinitete kulturore dhe gjenetike me kolumbianët e lashtë, megjithëse origjina e saktë e gjuhës proto-çibçane mbetet e panjohur.

Vlerësohet se evolucioni gjuhësor i kësaj familjeje filloi mijëra vjet më parë në Amerikën Qendrore jugore.

Hartimi i së kaluarës së panjohur: Hulumtimi sugjeron që panamezët e lashtë kanë lidhje më të ngushta gjenetike me folësit e sotëm të gjuhës çibçane sesa me popullatat e lashta kolumbiane.

Megjithatë, ka prova se 2000 vjet më parë, popullatat kolumbiane ishin më të lidhura ngushtë me paraardhësit e gjuhës çibçane.

Shkencëtarët theksojnë nevojën për analiza të mëtejshme të ADN-së së lashtë nga rajonet fqinje, të tilla si Kolumbia perëndimore, Venezuela perëndimore dhe Ekuadori, për të hartuar më saktë rrugën e migrimeve njerëzore në Amerikën e Jugut dhe për të zgjidhur misterin e njerëzve të humbur të Altiplanos së Bogotës.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit