MBETJET E AUROKËVE U GJETËN NË MESOPOTAMI: PARAARDHËSIT MË TË VJETËR TË KAUT 10 MIJË VJET MË PARË.

Kopenhagë, Mbretëria e Danimarkës | Janë zbuluar paraardhësit më të vjetër të kaut shtëpiak, aurokët (Bos primigenius).

Ata janë gjetur në luginën e Indus dhe Mesopotami dhe datojnë 10 mijë vjet më parë.

Hulumtimi, i kryer nga Trinity College Dublin dhe Universiteti i Kopenhagës, përfshiu paleontologun nga Universiteti i Pizës Luka (Luca) Pandolfi dhe u botua në revistën Nature.

Z. Pandolfi, paleontolog i Departamentit të Shkencave të Tokës të Universitetit të Pizës, studion evolucionin dhe zhdukjen e gjitarëve të mëdhenj kontinental edhe në lidhje me ndryshimet klimatike.

Aurokët e zbutur ishin kafshë mjaft të ngjashme me ato të egrat, por pak më të vogla, me brirë më pak të zhvilluar që tregojnë zbutje më të madhe.

Në fakt, Julius Caesar në De Bello Gallico (6-28) i përshkruan aurokët e të egra si kafshë pak më të vogëla në madhësi se elefanti, të shpejtë dhe të një natyre veçanërisht agresive.

Nga mbetjet fosile del se aurokët e egër mund të arrijnë një lartësi prej pak më pak se dy metra, të peshojnë një ton dhe të kenë brirë më shumë se një metër të gjatë.

Prania e tyre dominoi faunën e Euroazisë dhe Afrikës së Veriut duke filluar rreth 650000 vjet më parë, dhe më pas pësoi një rënie të mprehtë nga fundi i Pleistocenit, rreth 11000 vjet më parë, deri në zhdukjen e tij në epokën moderne.

Shembulli i fundit i njohur u rrëzua në Poloni në 1627.

“Studimi i botuar në revistën Nature analizoi këtë specie për herë të parë për të kuptuar historinë e saj evolucionare dhe gjenetike përmes mbetjeve fosile të gjetura në disa zona në Euroazi, duke përfshirë Italinë dhe Afrikën e Veriut”, vëren z. Pandolfi.

Nga gjetjet u nxorrën mostra të ADN-së së lashtë, të cilat përfshijnë skelete të plota dhe kafka të ruajtura mirë.

“Analiza e tyre - vazhdon ai - bëri të mundur identifikimin e katër popullatave të dallueshme stërgjyshore që reaguan ndryshe ndaj ndryshimeve klimatike dhe ndërveprimit me aurokët evropianë.

Në veçanti, pësuan një rënie drastike si në popullsinë ashtu edhe në diversitetin gjenetik gjatë epokës së fundit të akullit, rreth 20000 vjet më parë drejt Gadishullit Italian dhe Iberik nga i cili më pas rikolonizuan të gjithë Evropën”.

“Në epokën kuaternare, një epokë që shkon nga 2 milion e gjysmë vjet më parë e deri më sot, aurokët ishin protagonist të ekosistemeve, duke tkurrur dhe zgjeruar habitatin e tyre në raport me peripecitë klimatike që karakterizuan këtë periudhë”, tha z. Pandolfi.

Kockat e këtyre kafshëve madhështore u tregojnë paleontologëve historinë e suksesit, përshtatjes dhe rënies së një specie në zhdukjen e së cilës ne vetë kontribuuam.

Të përhapur në Evropë dhe Azi dhe duke u zhdukur plotësisht rreth 500 vjet më parë, aurokët konsiderohen si paraardhësit e lopëve dhe demave të sotëm, por, pak dihet për historinë e tyre evolucionare.

Për ta rindërtuar atë, studiuesit analizuan gjenomin e 38 mbetjeve fosile nga shumë vende gjatë një periudhe prej 50 mijë vjetësh dhe zbuluan disa elementë interesantë, duke përfshirë ekzistencën e tre popullsive gjenetikisht të dallueshme midis atyre që jetonin në Evropë.

Ndryshimet klimatike, si periudha e akullnajave, patën një ndikim të madh jo vetëm në shpërndarjen e tyre, por edhe në ndryshueshmërinë gjenetike, e cila, theksojnë autorët, ka kaluar nëpër pengesa të ndryshme.

Njëra prej tyre ndodhi pak më shumë se 10 mijë vjet më parë, në fund të akullnajave të fundit, dhe në të njëjtën periudhë aurokët e parë u zbutën  në Mesopotami.

Të dhënat gjenetike tregojnë se bagëtitë aktuale e kanë origjinën nga shumë pak aurokë, duke treguar se zbutja ndodhi vullnetarisht nga disa grupe njerëzore që filluan të zgjidhnin disa aurokë specifikë që individët i konsideronin më të përshtatshëm dhe të zbutur.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit