Agjencia Telegrafike Vox

GJUETIA E BALENAVE: JAPONIA SHKEL LIGJIN NDËRKOMBËTAR.

Tokio, Japoni | Japonia është një nga vendet e fundit, së bashku me Norvegjinë dhe Islandën, që gjuan balenat komercialisht.

Arrestimi i aktivistit Poll Uatson (Paul Watson), i cili synonte të kapte një anije të re japoneze gjuetie balenash, nxjerr në pah një shkelje të ligjit ndërkombëtar për këtë praktikë, e cila është e ndaluar që nga viti 1986.

Konventa e parë ndërkombëtare për rregullimin e gjuetisë së balenave u nënshkrua në Gjenevë në 1931 nën kujdesin e Lidhjes së Kombeve.

Pothuajse një shekull më vonë, përballë “Karrikes së Thyer” në Place des Nations, rreth dyzet demonstrues, me pankarta në duar, brohorasin “Lironi Poll Uatsonin (Paul Watson)”.

Ishte data 6 gusht. Dy javë më vonë, paraburgimi i ambientalistit të famshëm u zgjat deri më 5 shtator 2024 për të “siguruar praninë e tij në momentin e vendimit të ekstradimit”.

Z. Poll Uotson (Paul Watson), kreu i OJQ-së së ruajtjes Sea Shepherd dhe bashkëthemelues i Greenpeace, u arrestua nga autoritetet daneze në Grenlandë më 21 korrik 2024.

Aktivisti amerikano-kanadez ishte rrugës për të furnizuar me karburant anijen e tij për të gjurmuar një anije japoneze gjuetie balenash në Paqësorin e Veriut.

Një urdhër-arresti ndërkombëtar i lëshuar nga Japonia në vitin 2012 e akuzon atë për dëmtimin e një anijeje japoneze gjuetie balenash dhe plagosjen e një anëtari të ekuipazhit duke hedhur një bombë me erë e keqe.

Këto akuza kundërshtohen nga aktivisti 73-vjeçar, i cili përballet me një dënim me më shumë se 15 vjet burg në Japoni.

Pas burgosjes së tij, pati një valë mbështetjeje në mbarë botën, me një peticion që u nis edhe nga presidenti francez Emanuel Makroni cili u foli autoriteteve daneze. Por çfarë ndodh me të drejtën ndërkombëtare? A është i ligjshëm ky rifillimi i gjuetisë komerciale?

Një praktikë e diskutueshme dhe e ndaluar: Gjuetia komerciale e balenave është ndaluar që nga viti 1986, kur hyri në fuqi një moratorium ndërkombëtar i dekretuar nga Komisioni Ndërkombëtar i Gjuetisë së Balenave (IWC).

Norvegjia dhe Islanda kundërshtuan dhe vazhduan të gjuanin cetace.

Japonia, nga ana e saj, e ka anashkaluar prej kohësh moratoriumin duke vazhduar të peshkojë nën maskën e kërkimit shkencor.

Por në vitin 2014, Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë dënoi shtetin ishull për gjueti balenash në Antarktik.

“Gjykata vendosi se Japonia po maskonte një gjueti tregtare me pretekste shkencore, sepse kriteret për kërkimin shkencor nuk ishin përmbushur”, kujton z. Laurence Boisson de Chazournes, profesor i së drejtës ndërkombëtare në Universitetin e Gjenevës, i cili veproi si konsulent dhe avokat gjatë rastin.

Pas këtij vendimi detyrues, Tokio hoqi dorë nga fushatat e saj në Antarktidë.

Por në vitin 2019, Toka e Diellit në rritje vendosi të largohej nga Komisioni Ndërkombëtar i Gjuetisë së Balenave për të rifilluar zyrtarisht gjuetinë komerciale të balenave në ujërat e saj territoriale dhe zonën ekskluzive ekonomike.

“Ishte një vendim drastik dhe befasues, i cili çuditërisht krijoi pak zhurmë në komunitetin ndërkombëtar”, tha z. Laurence Boisson de Chazournes, i cili është me seli në Gjenevë dhe ka punuar gjithashtu për Gjykatën Ndërkombëtare për Ligjin e Detit.

Që atëherë, qeveria japoneze është përpjekur të ringjallë konsumin e mishit të balenës në shtëpi, në emër të traditës, pavarësisht rënies së mprehtë të kërkesës.

Pasi arriti një kulm prej 233000 tonësh të shitur në vit në fillim të viteve 1960, konsumi i mishit të balenës ka rënë në vetëm 1000 ton në vitin 2021.

Megjithatë, majin e kaluar, vendi nisi një anije të re gjuetie balenash, Kangei Maru, me synimin për të kapur 200 cetace deri në fund të vitit.

Agjencia Japoneze e Peshkimit, e cila beson se burimet janë të mjaftueshme, ka vendosur të zgjasë gjuetinë për balenat fin, gjitari më i madh në planet pas balenës blu, një specie në rrezik zhdukjeje.

Ky vendim është kritikuar nga qeveria australiane dhe nga Sea Shepherd, e cila ka frikë se Japonia do të rifillojë gjuetinë në det të hapur në Oqeanin Jugor dhe në Paqësorin e Veriut deri në vitin 2025.

Mes të çarave të së drejtës ndërkombëtare: Megjithatë, mundësia e përdorimit të masave ligjore është e kufizuar.

Në vitin 2015, Tokio pushoi së njohuri autoritetin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë për aktivitetet e saj në lidhje me shfrytëzimin e burimeve detare. Pra, a mundet qeveria japoneze të rifillojë ligjërisht gjuetinë komerciale të balenave në hapësirën e saj detare?

“Jo në të vërtetë”, thotë z. Laurence Boisson de Chazournes.

“Largimi nga Komisioni i Gjuetisë së Balenave nuk do të thotë se Japonia nuk është e detyruar nga detyrimet e saj për të mbrojtur mjedisin dhe speciet detare”, këmbëngul ai, duke nënvizuar se një kuadër ligjor ekziston ende, veçanërisht përmes konventave mbi ligji i detit, diversiteti biologjik dhe tregtia e specieve.

Znj. Malgosia Fitzmaurice, një avokate ndërkombëtare e specializuar në çështjet e mjedisit detar, pajtohet duke thënë: “Japonia është palë e Konventës së Kombeve të Bashkuara për Ligjin e Detit (UNCLOS), sipas së cilës shtetet duhet të bashkëpunojnë për ruajtjen e gjitarëve detarë.

Kjo përfshin, ndër të tjera, ndarjen e të dhënave dhe kryerjen e një vlerësimi të ndikimit në mjedis.

Në këtë kuptim, Japonia shkeli detyrimet e saj, pasi nuk kreu një vlerësim të ndikimit ndërkufitar dhe nuk u konsultua me shtetet e tjera të Paqësorit të Veriut ose komisionin për projektin e saj të gjuetisë së balenave”, thekson ekspertja e cila mëson të drejtën ndërkombëtare në Mbretëreshën Mary (Universiteti i Londrës).

“Prandaj, anëtarët e Konventës mund t'i apelojnë mekanizmave detyrues të UNCLOS për të detyruar Japoninë të përmbushë detyrimet e saj”, shtoi ajo, megjithëse sanksionet, si ato ekonomike, nuk diskutohen, gjë që tregon kufijtë e kufijve të manovrimit.

Një traktat detyrues deri në vitin 2025: Sa i përket detit të hapur, një marrëveshje historike mund të ndryshojë së shpejti rregullat e lojës.

Miratuar në vitin 2023, Traktati i Kombeve të Bashkuara për Detin e Lartë synon të mbrojë oqeanet në zona përtej juridiksionit kombëtar.

Ai parashikon krijimin e zonave detare dhe paraqet detyrimin për të kryer vlerësime të ndikimit në mjedis të aktiviteteve të planifikuara në det të hapur.

Një instrument i fuqishëm detyrues, sipas znj. Malgosia Fitzmaurice, i cili duhet të hyjë në fuqi që në vitin 2025.

“Nëse Japonia vendos të gjuajë balena jashtë ujërave të saj territoriale (siç dyshon Sea Shepherd), kjo do të provokonte një reagim ndërkombëtar, veçanërisht në ujërat e përcaktuara si strehëza balenash”, tha ajo.

Për eksperten, megjithatë, duket e pamundur që Japonia të shtrijë gjuetinë e balenave në ujërat ndërkombëtare, në këtë rast do të ishte e vështirë të parashikohej një veprim ligjor.

Ekspertja thekson se Norvegjia është aktualisht gjuetari më i madh i balenave në botë, me rreth 500 cetace të vrara në vit, krahasuar me rreth 300 në Japoni.

Që nga viti 2022, Islanda kishte gjuajtur 148 balena fin, krahasuar me 59 që pritet nga Japonia për vitin 2024.

Presioni politik: Mbrojtja e balenave duket se është e varur nga një fije. Për z. Laurence Boisson de Chazournes, vullneti politik është çelësi për sigurimin e pajtueshmërisë me të drejtën ndërkombëtare.

“Kuadri ligjor ekziston. I takon shteteve dhe përfaqësuesve të tjerë të komunitetit ndërkombëtar që të na kujtojnë këtë”, tha ai.

Është i njëjti presion politik që mund të bëjë që Japonia të tërheqë kërkesën e saj për ekstradim, sipas znj. Malgosia Fitzmaurice.

Ministria daneze e Drejtësisë tani duhet të vendosë për fatin e kapitenit Poll Uatson (Paul Watson).

Kjo nuk e qetëson Sea Shepherd, i cili kritikon ashpër gjuetinë e delfinëve të kryer nga Danimarka në Ishujt Faroe.

OJQ-ja denoncon një pritë nga kombet e gjuetisë së balenave për të heshtur opozitën.

“Do të vendosë ligji penal. Do të shtrohet pyetja nëse ndalimi i z. Poll Uatson (Paul Watson) është në proporcion me krimin për të cilin ai akuzohet”, thotë z. Laurence Boisson de Chazournes.

Nëse ai ekstradohet, mbrojtësi i balenës rrezikon të përfundojë ditët e tij pas hekurave.

Nga z. Erton Duka.

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit