BRENDA IMPIANTIT FORDOU TË IRANIT | NJË HULUMTIM NË VENDIN MË TË SIGURT TË PASURIMIT TË URANIUMIT NË IRAN.

Një pamje satelitore që tregon uzinën bërthamore Fordou (Fordow) në datën 14 qershor 2025.

Nga Dr. Itai (Itay) Gal.

Jeruzalem, Izrael | Irani ka mohuar vazhdimisht çdo qëllim për të zhvilluar armë bërthamore, duke pretenduar se objekti është për kërkime mjekësore, pavarësisht se inteligjenca amerikane sugjeron të kundërtën.

Mali që shikon nga qyteti Fordou (Fordow) në provincën Kom (Qom) mund të duket si çdo majë tjetër shkëmbore në shkretëtirat e Iranit.

Megjithatë, nën sipërfaqen e tij ndodhet një strukturë bërthamore që u ndërtua në fshehtësi të plotë dhe u zbulua për herë të parë në vitin 2009 nga inteligjenca amerikane.

Ky vend për pasurimin e uraniumit ishte vendosur strategjikisht thellë brenda malit për ta bërë sa më të vështirë sulmin.

Shkëmbi i trashë, vendndodhja e largët dhe izolimi fizik e bëjnë atë një nga vendet më të vështira për t'u goditur nga ajri - dhe një nga më të rrezikshmet për sa i përket kërcënimit bërthamor që paraqet.

Fordou (Fordow) ndodhet rreth 180 km në jug të Teheranit, pranë qytetit fetar të Komit (Qomit).

Zona është afër qendrave kryesore fetare dhe të sigurisë të regjimit, përfshirë Gardën Revolucionare Islamike.

Mali, mbi të cilin dhe brenda të cilit është ndërtuar objekti, është i lartë dhe i qëndrueshëm.

Brenda, janë gdhendur tunele të gjera nëntokësore, ku ndodhen disa nga objektet më të rrezikshme të pasurimit të Iranit.

Objekti Fordou (Fordow) është një strukturë nëntokësore me shumë shtresa dhe ruhet jashtëzakonisht mirë nga sulmet ajrore.

Raportet nga burimet e inteligjencës dhe Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA) konfirmojnë se vendi ka disa tunele kryesore, secili disa qindra metra i gjatë, që të çojnë në dhoma të gjera të brendshme me centrifuga dhe sisteme monitorimi.

Centrifuga në një reaktor bërthamor | Ndarja e uraniumit.

Çfarë ka brenda objektit në Fordou (Fordow)?

Çdo tunel kryesor është i fortifikuar rëndë dhe ka porta të trasha, gardhe, siguri elektronike dhe infrastrukturë të projektuar për të siguruar funksionim të vazhdueshëm pa u mbështetur në faktorë të jashtëm.

Brenda kompleksit, ekziston një sistem qendror kontrolli, sisteme të përparuara ftohjeje, dhoma operative dhe laboratorë teknikë; të gjitha janë ndërtuar për të qenë në gjendje të vazhdojnë funksionimin edhe nëse vendi goditet nga bombardimet e jashtme ose nga dështimet e komunikimit.

Sistemet e ventilimit dhe infrastruktura rezervë ka të ngjarë të jenë të lidhura me një rrjet të dedikuar energjie të ndarë nga rrjeti i përgjithshëm.

Ky objekt është i projektuar mirë, duke reflektuar një investim masiv të burimeve dhe një përpjekje për të krijuar një aftësi bërthamore që do të ishte e vështirë të arrihej me sulme konvencionale.

Pasi Shtetet e Bashkuara u tërhoqën nga marrëveshja bërthamore dhe rivendosën sanksionet, Irani i zhvendosi sistemet e tij më të përparuara në Fordou (Fordow).

Më parë, objekti strehonte centrifuga të vjetruara IR1. Megjithatë, sot, ai strehon modelet më të përparuara IR6 dhe IR8, dhe, sipas disa vlerësimeve, ndoshta centrifugat IR9, të cilat, mund të pasurojnë uraniumin me një shpejtësi dhjetëra herë më të lartë se modelet më të vjetra.

Këto centrifuga funksionojnë me gaz uranium natyror, i cili, përmban kryesisht uranium-238.

Centrifugat e ndajnë atë për të marrë izotopin e zbërthyeshëm uranium-235.

Sa më e lartë të jetë shpejtësia e rrotullimit dhe më i përparuar dizajni, aq më shpejt dhe më me efikasitet mund të pasurohet uraniumi.

Në fakt, një raport nga Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike e OKB-së në fillim të vitit 2024 deklaroi se impianti Fordou (Fordow) arriti një nivel pasurimi prej 83.7%.

Kjo tregon se impianti ka aftësinë teknike për të arritur pasurimin 90% të kërkuar për një bombë bërthamore.

Shqetësimi kryesor për agjencitë e inteligjencës nuk është vetëm niveli i pasurimit, por edhe fakti që Irani nuk ka më nevojë për kohë të zgjatur ose objekte të shumëfishta për të ndërtuar një bombë bërthamore.

Një objekt nëntokësor si Fordou (Fordow), i kombinuar vetëm me disa dhjetëra kilogramë uranium të pasuruar, është i mjaftueshëm për të prodhuar materialin shpërthyes të nevojshëm për të paktën një bombë.

Një shqetësim tjetër për Perëndimin është niveli i monitorimit në vend. Që nga viti 2021, Irani ka filluar të kufizojë aksesin e inspektorëve të Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike të OKB-së (IAEA-s) dhe në disa periudha, monitorimi i vazhdueshëm nuk ka qenë i mundur.

Ndërkohë, satelitët ushtarakë amerikanë dhe izraelitë vazhdojnë të gjurmojnë aktivitete të dyshimta rreth vendit, duke përfshirë ndërtimin e objekteve të reja, ndryshimet në paraqitjen e centrifugave dhe madje edhe krijimin e ndërtesave të reja të kontrollit dhe operacioneve.

Disa vlerësime sugjerojnë se Irani mund të jetë duke marrë në konsideratë montimin e një koke bërthamore në vetë vendin, megjithëse ky pretendim mbetet i pavërtetuar.

Gjatë viteve, Irani ka mohuar vazhdimisht çdo qëllim për të zhvilluar armë bërthamore, duke pretenduar se objekti është për kërkime mjekësore, prodhimin e izotopeve për trajtimin e kancerit dhe kryerjen e kërkimeve bërthamore civile.

Megjithatë, ekspertët në vendet perëndimore theksojnë se nuk ka nevojë për nivele kaq të larta pasurimi për kërkime mjekësore, dhe aktivitetet në Fordou (Fordow) tejkalojnë qartë qëllimet e deklaruara civile.

Izraeli, nga ana e tij, po pret vendimin e ShBA-ës për veprime ushtarake kundër Iranit, kryesisht për të synuar objektin Fodou (Fordow).

Bombarduesit e fshehtë B-2, të aftë të mbajnë bomba që shkatërrojnë bunkerë si GBU-57, janë në gatishmëri në rast të një sulmi.

Sipas raporteve të huaja, ShBA-ës kanë filluar të lëvizin forca të mëdha më afër Iranit, me avionë të fshehtë të stacionuar në bazën e Forcave Ajrore Amerikane në Diego Garsia (Garcia), gati për të ndërmarrë veprime.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit