ÇFARË DIHET GJER MË TASH PËR NDËRPRERJEN E ENERGJISË ELEKTRIKE NË SPANJË DHE NË PORTUGALI?

Londër, Britani e Madhe | Ndërprerja e energjisë elektrike arriti gjithashtu në Portugali dhe në jug të Francës.

Në Madrid metroja u evakuua. Sipas ekspertëve, aksidenti është shkaktuar nga një defekt teknik.

Një ndërprerje e madhe e energjisë elektrike në Spanjë, Portugali dhe pjesë të Francës.

Pak pas orës 12:00 të së hënës, më 28 prill 2025, i gjithë sistemi elektrik spanjoll u godit nga një ndërprerje e papritur, duke gjeneruar një krizë infrastrukturore me përmasa të jashtëzakonshme.

Shkaqet e përçarjes ende nuk janë përcaktuar. Ndërprerja e papritur e furnizimit me energji elektrike ka shkaktuar pasoja serioze në të gjitha provincat spanjolle, me pasoja të rëndësishme edhe në shumë zona të Portugalisë dhe në zonat kufitare të Francës jugore.

Instituti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (Incibe) ka nisur një hetim për të përcaktuar nëse ndërprerja mund të jetë shkaktuar nga një sulm kibernetik kundër objekteve kyçe në rrjetin kombëtar të energjisë elektrike.

Aktualisht, hipoteza më e pranuar gjerësisht është ajo e një defekti teknik.

Presidenti i Këshillit Evropian, Antonio Kosta (Costa), i cili drejtoi qeverinë portugeze nga viti 2015 deri në vitin 2024, konfirmoi se kishte folur me kryeministrat e Spanjës dhe Portugalisë dhe me operatorët e rrjeteve të energjisë elektrike të të dy vendeve.

“Për momentin ata ende nuk e kanë identifikuar shkakun e ndërprerjes, por po punojnë për të rivendosur furnizimin me energji elektrike”, tha ai.

“Ata nuk e kanë identifikuar shkakun, por nuk ka elementë që sugjerojnë një sulm kibernetik”, vazhdoi ai, duke theksuar se për momentin duhet të presim.

Ndërprerja e energjisë në Spanjë dhe Portugali, ndikimi në transport dhe infrastrukturë: Sipas gazetës spanjolle “El País”, ndërprerja e energjisë elektrike në Spanjë është ngjarja më e keqe në historinë e kohëve të fundit të vendit, me miliona qytetarë të prekur në të gjithë vendin, përveç ishujve.

Në Madrid, autoritetet urdhëruan evakuim të plotë të metrosë, duke lënë mijëra pasagjerë të bllokuar në stacione.

Shërbimi i trenit të udhëtarëve në kryeqytet është gjithashtu jashtë funksionit për shkak të mungesës së energjisë elektrike.

Në Barcelonë, pati të paktën 23 evakuime në rrjetin e metrosë.

“Bankomatët dhe shërbimet e pagesave nuk po funksionojnë, njerëzit në restorante nuk janë në gjendje të paguajnë faturat e tyre”, tha gazetari Daniele Biaxhi (Biaggi), i cili ndodhej në aeroportin e qytetit katalanas.

Rrjeti hekurudhor i Adif ka përjetuar ndërprerje të energjisë elektrike, duke shkaktuar ndërprerje të trafikut hekurudhor në të gjithë vendin.

Renfe, kompania kombëtare hekurudhore, shpjegoi përmes profileve të saj në mediat sociale se nuk ka pasur lëvizje apo nisje në stacione që nga ora 12:30.

Disa linja ajrore kanë raportuar ndërprerje në aeroportet Madrid-Barajas dhe Barcelonë-El Prat, dy qendrat kryesore të gadishullit.

Semaforët e fikur në qytete kanë shkaktuar bllokime të mëdha trafiku. Drejtoria e Përgjithshme e Trafikut i ka kërkuar popullsisë të shmangë përdorimin e makinës përveç rasteve të nevojës ekstreme, për shkak të rrezikut të aksidenteve.

Policia është gjithashtu në telashe: ndërprerja e energjisë elektrike ka dëmtuar sistemet e komunikimit, duke e bërë pothuajse të pamundur koordinimin e ndërhyrjeve emergjente.

Hetimet mbi shkaqet e mundshme: Duke pasur parasysh shkallën dhe njëkohësinë e ndërprerjes, autoritetet po e shqyrtojnë seriozisht mundësinë e një sulmi kibernetik.

Instituti Kombëtar për Sigurinë Kibernetike (Incibe) ka nisur një hetim të thelluar.

Qëllimi është të verifikohet nëse ndërprerja e energjisë elektrike është shkaktuar nga një veprim i qëllimshëm kundër infrastrukturës strategjike kombëtare.

Qendra Kombëtare e Kriptologjisë, pjesë e inteligjencës spanjolle, po bashkëpunon në mënyrë aktive në hetim.

Ky organ është përgjegjës për sigurinë kibernetike të institucioneve publike dhe mbrojtjen e infrastrukturës kritike të vendit.

Autoritetet teknikisht e quajtën ngjarjen një rrymë zero (Cz) të sistemit elektrik.

Ky term i referohet një ndërprerjeje totale të energjisë, një situatë ku i gjithë rrjeti shembet dhe duhet të rindërtohet gradualisht nga e para. Ky është një skenar i rrallë në vendet me infrastrukturë të përparuar si Spanja.

Agjencia e Bashkimit Evropian për Sigurinë Kibernetike (ENISA) ka dhënë të dhënat e para zyrtare mbi shkaqet e ndërprerjes së energjisë elektrike.

“Hetimi deri më tani duket se tregon një problem teknik ose kabllor”, tha një zëdhënës i agjencisë në një email drejtuar agjencisë së lajmeve “Bloomberg”.

Ky vlerësim, që vjen nga një autoritet i specializuar mbikombëtar, përfaqëson hipotezën më të akredituar për momentin.

Zëdhënësi i ENISA-s shtoi se agjencia po e monitoron nga afër situatën dhe jemi në kontakt me autoritetet kompetente në nivel kombëtar dhe komunitar.

Ekspertët e agjencisë po koordinojnë analizat teknike për të përcaktuar pikën e defektit në infrastrukturën elektrike.

Dyshimet për një sulm kibernetik ishin ngritur edhe nga konteksti gjeopolitik. Në muajt e fundit Spanja është bërë një objektiv i shpeshtë i sulmeve kibernetike.

Kjo situatë mund të lidhet me qëndrimet politike të mbajtura nga qeveria spanjolle ndaj konflikteve ndërkombëtare, veçanërisht atyre në Ukrainë dhe në Rripin e Gazës.

Por sa e besueshme është hipoteza e një sulmi hakerash?

“Duke pasur parasysh që në këtë kohë ende nuk ka prova dhe për këtë arsye nuk mund të komentojmë për rastin e këtij mëngjesi, ai mund të jetë potencialisht i besueshëm. Kohët e fundit ka pasur edhe sulme ndaj infrastrukturave të ndryshme kritike”, arsyeton Maurizio Delfanti, ish-drejtor ekzekutiv i Rse dhe profesor i plotë i Sistemeve Elektrike në Politeknikun e Milanos.

“Rrjeti elektrik evropian është ndër objektet më të mëdha njerëzore në botë dhe menaxhohet nga disa entitete që bashkëpunojnë me njëra-tjetrën falë sistemeve shumë të përparuara.

Por natyra teknologjike e një infrastrukture të tillë do të thotë se ajo mund të jetë subjekt i sulmeve keqdashëse”.

Mungesa e energjisë elektrike do të thotë edhe mungesë informacioni, zakonisht i përcjellë nga televizionet dhe telefonat celularë.

Popullsia spanjolle nxitoi drejt dyqaneve për të plaçkitur radiot e vjetra me tranzistorë dhe bateritë e tyre, pajisje të harruara prej vitesh dhe që ndodheshin në raftet duke pritur blerësit.

Në rrugë, nuk mungojnë ata që e ekzagjerojnë dhe flasin për një errësim global, raporton shtypi spanjoll.

Disa kanë pohuar se energjia bërthamore është fajtore për ndërprerjen e energjisë; të tjerë madje kanë fajësuar burimet e rinovueshme të energjisë.

Efektet në sektorët kritikë dhe industrial: Pesë centralet bërthamore të Spanjës, të cilët së bashku përmbajnë shtatë reaktorë, janë detyruar të ndërpresin prodhimin e energjisë elektrike si masë paraprake.

Ky vendim ndjek protokollet standarde të sigurisë për këtë lloj objekti në rast të një ndërprerjeje të përgjithshme të energjisë.

Impiantet kanë aktivizuar sisteme ndihmëse të energjisë, të nevojshme për të siguruar funksionimin e komponentëve thelbësorë dhe për të ruajtur sigurinë e strukturave.

Situata në spitale është nën kontroll falë gjeneratorëve të emergjencës. Këto sisteme ndihmojnë në mbajtjen në funksion të pajisjeve shpëtimtare të jetës dhe objekteve thelbësore.

Në Spitalin “12 de Octubre”, gjithashtu në kryeqytet, operacionet që ishin duke u zhvilluar në kohën e ndërprerjes së energjisë vazhduan rregullisht, ndërsa ato të planifikuara u shtynë, me përjashtim të procedurave urgjente.

Qytetarë të shumtë mbetën të bllokuar në ashensorë në të gjithë vendin.

Kryetari i bashkisë së Madridit raportoi se vetëm në kryeqytet ishin raportuar 150 situata të tilla, duke kërkuar ndërhyrjen e zjarrfikësve. Tregu spanjoll i aksioneve po operon normalisht falë sistemeve rezervë që ka.

Arkipelagët Kanarie dhe Balearik janë të vetmet territore spanjolle që mbetën të padëmtuara.

Ishujt Kanarie, të vendosur në Oqeanin Atlantik pranë brigjeve të Afrikës, operojnë gjashtë sisteme energjie plotësisht të pavarura.

Ishujt Balearik, në Mesdhe, janë të organizuar në dy sisteme të dallueshme të cilat, megjithëse të lidhura me Gadishullin Iberik me anë të një kablloje nënujore, mund të veprojnë në mënyrë autonome nëse është e nevojshme.

Situata në Portugali dhe Francë: Ndërprerja e energjisë elektrike ka kaluar kufijtë spanjollë, duke e goditur rëndë edhe Portugalinë.

Ndërprerje të konsiderueshme të energjisë elektrike janë regjistruar në të gjithë Portugalinë, me ashpërsi të veçantë në rajonet kufitare me Spanjën (ja raporti i gazetarit tonë në vendngjarje).

Aeroporti Ndërkombëtar i Lisbonës është zhytur në kaos, me mijëra pasagjerë të bllokuar në terminale për shkak të ndërprerjeve në sistemet e IT-së dhe kontrolleve të sigurisë.

Sistemi hekurudhor portugez ka pësuar gjithashtu ndërprerje serioze, me trena dhe metro të ndaluara në disa qytete.

Ashtu si në Spanjë, spitalet portugeze po funksionojnë falë gjeneratorëve të emergjencës, duke arritur të garantojnë kujdesin shëndetësor thelbësor.

Megjithatë, në Francë, ndërprerja e energjisë elektrike pati një ndikim më të kufizuar, të përqendruar kryesisht në zonat kufitare me Spanjën.

Rajoni i Oksitanisë, dhe në veçanti zona e Perpignanit (e ashtuquajtura Katalonja Franceze), regjistroi disa ndërprerje të energjisë elektrike, por me një intensitet dhe kohëzgjatje më të ulët se ato të vërejtura në Gadishullin Iberik.

Autoritetet franceze kanë aktivizuar protokollet parandaluese për të parandaluar përhapjen e problemit në rajone të tjera të vendit.

Rrjeti kombëtar francez i energjisë elektrike, megjithëse i ndërlidhur me atë spanjoll, ka sisteme sigurie që kanë lejuar izolimin e zonave potencialisht në rrezik, duke parandaluar një efekt domino.

Reagimi institucional dhe operacionet e rimëkëmbjes: Institucionet spanjolle janë mobilizuar shpejt për të adresuar emergjencën.

Kryeministri Pedro Sançez (Sánchez) ndërpreu një takim me presidentin qipriot për të kryesuar një takim të jashtëzakonshëm në Qendrën e Kontrollit të Rrjetit të Energjisë Elektrike.

Kjo qendër operacionesh është zemra e sistemit të menaxhimit të energjisë në vend dhe nga këtu koordinohen operacionet e restaurimit.

Edhe në nivel rajonal, reagimi ishte i menjëhershëm.

Në Katalonjë, presidenti i Generalitatit Salvador Illa ka mbledhur kabinetin e tij të krizës.

Masa të ngjashme janë miratuar nga qeveritë e Andaluzisë dhe të Vendit Bask, rajone të tjera të prekura rëndë nga ndërprerja e energjisë elektrike.

Në Madrid, kryetari i bashkisë ka aktivizuar Planin Bashkiak të Emergjencës (Pemam).

Ky protokoll parashikon koordinimin e të gjitha shërbimeve thelbësore në qytet për të menaxhuar situata krize si kjo aktuale.

Sa i përket rikthimit të energjisë, ka shenjat e para pozitive.

Operatori spanjoll i sistemit të energjisë elektrike ka njoftuar se një riaktivizim gradual i rrjetit duke filluar nga zonat veriore dhe jugore të gadishullit.

Nga z. Erton Duka.

© Copyright | Agjencia Telegrafike Vox

Ne të njohim me botën | www.007vox.com | Burimi yt i informacionit